GYTE Strateji Bilimi Bölümü

Geride bıraktığımız yüzyılın sonunda dünyamızda belirginleşen temel değişim ve gelişmeler pek çok sorunu da beraberinde getirmiştir. İleri teknoloji dönemi teknolojinin üretilmesi, transferi ve kullanımına ilişkin pek çok sorunu doğurmuştur. Öte yandan, gelişen teknik imkânlar insanlığın daha yüksek yaşam standartlarına erişme arzusunu beslemiş, başka bir ifadeyle “beklentiler”i yükseltmiştir. Bu şartlarda insanoğlunun bilime ve özellikle bilimin “öngörebilme” fonksiyonuna olan ihtiyacı geçmiş dönemlerde var olandan çok daha yüksek bir düzeye çıkmış, adeta bir bağımlılık haline gelmiştir. Zira günümüzde hiçbir ulusun ve hiçbir bireyin gelişmelerin dışında kalarak yaşamını sürdürebilme şansı yoktur. “Strateji” ve “Strateji Bilimi” de bu bağlamda önem kazanmaktadır. Kelime anlamı itibarı ile hedefe ulaşmak için takip edilen yol ve yöntemlerin bütünlüğünü ifade eden strateji, toplumlar için “var olma ve gelişme”nin yolunun ifadesidir. Strateji Bilimi ise stratejinin üretilmesi sürecini bütünlüklü olarak inceleyen disiplinler arası bir yaklaşımı temsil etmektedir. Bölümümüzde strateji üretim sürecinin bütünlüğü göz önünde tutularak, öğrencilerin pek çok farklı alana ait temel bilgilere sahip olmaları teşvik edilmektedir. Bununla birlikte öğretimin işlevselliği, uzmanlaşmanın sağlanabilmesi ve sürecin özgün yönlerinin bütünsellik içinde gözden kaçırılmaması amacı ile faaliyetler üç farklı anabilim dalının çatısı altında yürütülmektedir. Bunlar milli güvenlik stratejileri, bilim ve teknoloji stratejileri ve yönetim stratejileri anabilim dallarıdır. Askeri kökenli bir kavram olan stratejinin içeriği küreselleşen dünyada oldukça karmaşık bir nitelik kazanmıştır. GYTE Strateji Bilimi Bölümü’nün yapılanması da bu karmaşıklığın gerekliliklerine uygun bir tarzda tasarlanmıştır. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü İşletme Fakültesi içinde yer alan bölümümüz, ülkemizdeki strateji uzmanı ihtiyacının karşılanması için GYTE Sosyal Bilimler Enstitüsü bünyesindeki öğretim faaliyetine, Bilim ve Teknoloji Stratejileri ve Milli Güvenlik Stratejileri Anabilim Dalları’nda 1999-2000 dönemi güz yarıyılında, Yönetim Stratejileri Anabilim Dalı’nda ise 2002-2003 güz yarıyılında başlamıştır. Strateji Bilimi Bölümü’nde hâlihazırda yalnızca yüksek lisans programı yürütülmektedir.
MİLLİ GÜVENLİK STRATEJİLERİ ANABİLİM DALI
Ülkelerin stratejik tercihleri içinde güvenliğe ilişkin seçimleri ve bu meseleyle ilintili değerlendirmeler oldukça önemli bir alanı oluşturmaktadır. Ülkemiz özelinde düşünüldüğünde; Ortadoğu, Balkanlar ve Kafkasya gibi etnik ve dinsel farklılıklarla irtibatlı problemlerin, sosyo-ekonomik sorunların ve bu sorunların doğurduğu çatışmaların oldukça yoğun olarak yaşandığı coğrafi alanların merkezinde yer almanın söz konusu meselenin önemini daha da artırdığı görülmektedir. Öte yandan zaman ilerledikçe fazlalaşan teknolojik imkanlar küçük organizasyonlardan devletlere kadar her türlü yapılanma açısından var olan tehditlerin yoğunluğunun artmasına ve yeni tehdit unsurlarının doğmasına neden olmuştur. Ulusal güvenlik kavramının içeriği giderek karmaşıklaşmış, güvenlik politikalarının belirlenmesinde çevre analizinin önem derecesi yükselmiş, küreselleşme süreciyle birlikte ulusal yapıları daha fazla etkileyen global eğilimlerin değerlendirilmesi kadar yerel dinamiklerin analizi de önem kazanmıştır. Milli Güvenlik Stratejileri Anabilim Dalı’nda milli güvenlik kavramındaki çeşitli unsurların içeriği ile ilgili teorik çalışmalar yürütülmesi ve Türkiye açısından ulusal güvenlik meselesinin stratejik analizi üzerinde yoğunlaşılması hedeflenmektedir. Bölgesel sorunların ve gelişmelerin tahlili, güvenlik açısından kamu çıkarı-özel çıkar çatışmasının ve özgürlükler meselesinin incelenmesi, bilgi teknolojilerinin sosyo-politik etkilerinin güvenlik açısından ortaya çıkarabileceği sonuçların analizi, sosyo-ekonomik adaletin milli güvenlik sorunlarıyla bağlantısı ve güvenlik politikalarının ülke yapısıyla uyumunun değerlendirilmesi gibi 2000’li yıllar Türkiye’sinde önemli bir yere sahip olan ve önemli tartışma başlıkları oluşturan konular Milli Güvenlik Stratejileri Anabilim Dalı’nda yürütülen çalışmalar içerisinde ele alınan konulardandır. Enerji politikaları, savunma sanayinin problemleri, Türkiye’nin komşularıyla ve Avrupa Birliği ile ilişkilerinin çeşitli boyutları gibi konular da yüksek lisans programındaki tez çalışmalarında ağırlık verilen konular arasındadır. Çalışmalarda çeşitli vaka analizlerine dayalı olarak geleceğe ilişkin senaryolar geliştirilmekte ve tartışılmaktadır.
BİLİM VE TEKNOLOJİ STRATEJİLERİ ANABİLİM DALI
Bilgi Çağı olarak da adlandırılan içine girdiğimiz dönem toplumların kendi içlerindeki ve toplumlar arasındaki geleneksel ilişki tarzlarının dönüşüme uğradığı bir dönemdir. Bilgi teknolojileri hayatı şekillendirmede stratejik bir faktör olarak rol oynamaktadır. Bu dönemde bilimden ve bilimsel faaliyetin bir sonucu olan teknolojiden faydalanabilmek ise stratejik bir planlama yapabilmekle mümkündür. Ulusal ve küresel ihtiyaçların karşılanabilmesinin gelişigüzel çabalara bağlı olamayacağını yaşanan sıkıntılar açıkça göstermektedir. Planlama, bilimsel faaliyetlerin koordinasyonu ve sistematik sürekliliği özellikle kalkınma arayışındaki ülkeler açısından oldukça önemlidir. Ülkemiz açısından düşünüldüğünde yaşam standartlarının yükseltilmesi, kendine yeterliliğin sağlanması gibi ulusal; çevrenin korunması ve yaşamın sürekliliğinin sağlanması gibi hem ulusal hem de evrensel ölçekte önem taşıyan sorunlarla yüz yüze olduğumuz görülecektir. Bu sorunların çözümü doğru politikaların uygulanmasına bağlıdır. Doğru politikaların uygulanabilmesi ise sağlıklı stratejilerin seçimine bağlıdır. Bilim ve Teknoloji Stratejileri Anabilim Dalı’nda ulusal hedeflerin gerçekleştirilebilmesi için uygulanması gereken bilim ve teknoloji stratejileri ve bu stratejiler çerçevesinde uygulanması gereken özel politikalar üzerinde çalışılmaktadır. Uygulamalara yönelik çalışmaların yanında uygulamaların yapılacağı ortamı, değişen çevresel şartları tanımlamaya yönelik keşifsel çalışmalar da programın kapsamı içindedir. Yüksek lisans programında dersler bilim ve teknoloji tarihi, teknoloji yönetimi, bilim ve teknoloji politikaları gibi alanlarda yoğunlaşmaktadır. Tez çalışmalarında ise bilim ve teknoloji stratejilerine ilişkin dünyadan çeşitli örnekler analiz edilmekte ve alternatif politika ve stratejiler geliştirilmeye çalışılmaktadır.
YÖNETİM STRATEJİLERİ ANABİLİM DALI
Toplumsal yaşamın giderek daha karmaşık bir mahiyet kazanması eski çağlardan beri fiilen var olan yönetim olgusunun bilimsel tahlilini ve “yönetim”in bizatihi bilimsel bir disipline dönüştürülmesini zorunlu kılmıştır. Yönetim üzerine yapılan amaçlı ve sistematik çalışmalar daha çok işletmecilik eksenli olarak başlatılmalarına karşın, zamanla daha kapsamlı bir niteliğe bürünmüşlerdir. Ulusal strateji belirleme süreci içinde yönetim stratejilerinin planlanması çabaları önemli bir konum kazanmıştır. Ulusal stratejiyi oluşturmanın yolu güvenlik ve bilim-teknoloji alanlarındaki stratejileri belirlemekten geçtiği gibi ulusal ve kurumsal düzeylerdeki yönetim stratejilerinin belirlenmesinden de geçmektedir. Ulusal ve kurumsal amaçları gerçekleştirmeye yönelik olan yönetim stratejileri var olan durumun kapsamlı bir analizi üzerinde yükselebilir. Yönetim Stratejileri Anabilim Dalı’nda yönetim stratejilerinin uygulama koşulları ve yeterlilikleri; yönetim stratejilerinin ulusal stratejinin bütünsel çerçevesiyle uyumu ve ulusal stratejinin diğer öğeleriyle eşgüdümlü yürütülmesi konularında çalışmalar yapılması hedeflenmektedir. Yönetim Stratejileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programı, katılımcılarının yönetim alanında ileri düzeyde teorik birikim sahibi olmalarının yanı sıra, bilgi ve yeteneklerini uygulamada somut olarak yansımasını bulacak şekilde birleştirmelerini sağlamalarını amaçlayan disiplinler arası bir programdır. Programın ayırt edici niteliği, derslerin ve derslerin uzantısı niteliğindeki araştırma çalışmalarının sanayide gerçekleştirilecek uygulamalara dönüşecek şekilde tasarlanmasıdır. Bu bağlamda, dersler teknoloji ve yenilik yönetimi, stratejik yönetim, insan kaynakları ve ürün geliştirme gibi alanlarda yoğunlaşacaktır. Tez çalışması, öğrencilerin program sürecinde edindikleri teorik bilgiyi bütünleştirmelerini ve bir uygulama dolayımıyla işlevsel bir yönetim stratejisi perspektifi geliştirmelerini sağlayacaktır.