Salı, Aralık 30, 2008

KOBİLER NE YAPMALI?

21.yüzyıl; Sanayi toplumunun, bilgi toplumuna dönüşeceği bir yüzyıl olacaktır. Bilgi toplumu ne demektir ve bu dönüşüm yaşamın hangi boyutlarında kendini hissettirecektir? Küçük üretim organizasyonları ne yapmalıdır? Yazar, bu denemede konuyu tartışmaya açacaktır.

Elbette tüm toplumsal tarih boyunca insan ihtiyaçlarının nasıl daha çok, daha kolay, daha hızlı, daha ucuz, daha kullanışlı, daha estetik, daha çevreci, daha sürekli, daha güvenli karşılanacağı sorusuna verilen cevabın niteliği ekonomik organizasyonlar için belirleyici olmuştur. Bu soruları daha iyi yanıtlayan bilgi sahipleri, toplumsal güç ve büyüklük kazanmıştır. Böylelikle bilgi her zaman toplumsal yaşamın içinde olmuştur ve önemsenmiştir. Ancak bilgi toplumunda olan, zaman içinde bilgi ekonomisi dışında bir ekonomiyi olanaksız hale getirmektir. Artık tüm bireyler, ilişkiler, süreçler, organizasyonlar ve devletler bilgi yarışı içerisinde olacaktır. Bu yarışın dışındaki her oyuncu oyunun dışına itilecektir. Çünkü insanlığın ilk buhar makinesine kadar ürettiği bilgi (1700'ler sonu), elektriğin keşfi ve toplumsal hayata girmesine (1900'ler başı) kadar olan sürede bir kat daha artmıştır. Aynı şekilde transistörün keşfi ve ekonomiye katılımı (1950' ler) ile tüm insanlık bilgisi üçüncü çevirimini tamamlamıştır. Kişisel bilgisayarların ortaya çıkması (1970' ler) ile dördüncü çevirim olmuştur. Sonrasında çevirim süresi giderek kısalmaya başlamıştır. Öyle ki Google'dan sonra insanoğlu her 12 saatte bir, tüm tarih boyunca ürettiği bilgiyi, yeniler olmuştur. Bu gerçek, bu çağda bilgili insanlara yer olmadığını anlatmaktadır. Bir şeyi öğrenmek ve onu hayata geçirmek için gereken sürede o bilgi ekonomik değerini kaybetmektedir. Artık örgün okul sitemine ihtiyacımız yoktur. Öğretmek amacıyla çok büyük bir kesimi ekonomi dışında tutmaya ihtiyaç yoktur. Yeni birey; sürekli öğrenen, ama kendi kendine öğrenen, kendi deneyiminden öğrenen bireydir. Yeni birey; güçlü iletişim becerileri olan ve takım çalışması yapan bireydir. Yeni ekonomi, kendi özgün bilgisini sürekli geliştiren ve bunun ekonomisi üzerinde duran organizasyonlar gerektirmektedir. Peki buraya nasıl gideceğiz, bu dönüşüm hangi ana başlıklar altında olacak? Ne yapmalıyız?

1. OTOMASYON: Tarihte insanlar diğer memelilerden, ihtiyaçlarını karşılamak için alet kullanma ile ayrıldılar. Alet kullanmanın altında ise topluluk halinde yaşama vardır. Bu ise varlığını, bireyleri arasındaki iletişime yani dile borçludur. Ortak bir dille bir arada yaşam, uzmanlaşmayı, alet kullanmayı getirmiştir. Uzmanlaşma yukarıda bahsi geçen; makineleşme, elektrifikasyon, kontrol, otomatik kontrol ve yapay zeka teknolojik aşamalarına ulaştırmıştır. Artık üretim, karanlık ortamda, insansız yapılabilir olmuştur. Günümüzde üretim, akıllı otomasyon süreçlerine neyin, hangi şartlarda, nasıl, ne zaman, nerede yapılacağı bilgisinin aktarılmasından ibarettir. İnsanlar sadece özgün, ileri ve kullanılabilir bilgi üretmekle meşgul olacaktır. Bir üretim organizasyonu için yapılması gereken; üretim teknolojisini akıllı otomatlara çevirmektir. Tabi bu dönüşümün gerektirdiği yatırım önemli bir kaynak gerektirebilir. Bu ise dönüşümün ikinci boyutunu tartışmaya açmamızı gerektiriyor.

2. ENTEGRASYON: Bu yüzyıl sanılanın aksine büyük işletmelerin değil, kobilerin yüzyılı olacaktır. Büyük, kurumsallaşmış organizasyonların yaratıcılık gücü, bilgi üretme hızı, karar alma hızı çağımız gerçeği ile bağdaşmayacak kadar yavaştır. Peki nasıl olacak? Şöyle hayal edin; Bir küçük organizasyon, bir üretim sürecinin bazı alt süreçlerini gerçekleyecek ve bir diğeri başka süreçleri ve bir diğerleri başka süreçleri...Bazı organizasyonlar orada, bazı organizasyonlar burada dağılımı, bazıları yönetimi, bazıları ise tedariği üstlenecektir. Birbirine esnek bağlı bir çok organizasyonun oluşturduğu sanal bir kurumu gözünüzde canlandırın; Geleceğin iş modeli budur. Günümüzde, yeni kapasiteler oluşturmadan önce mevcut olan kapasiteleri en iyi kullananlar başarılı olacaktır. Büyük organizasyonlar ise, esnek ve yaratıcı küçük ünitelere ayrışmak zorundadır Bir küçük organizasyon için yapılması gereken, kapasitesinin çok iyi nitel ve nicel analizini yapmak ve hazır kapasitelerle paydaşlıklar oluşturarak esnek entegrasyonlar oluşturmaktır.

3. GLOBALİZASYON: Sanayileşmiş, büyük devletlerin pek yayılmış iddiaları, ABD'nin liderliğinde bir dünya düzenidir. Bu böyle olmayacaktır. Tarih ve coğrafya hangi üretim süreçleri için ilgili kaynakları sunuyorsa, orada esnek, yaratıcı kobi entegrasyonları oluşacaktır ve girişimciliği kobilere bırakmış olan devletler standart, insansız ve yığınsal üretimi gerçekleştireceklerdir. Üretim süreçlerinin karmaşıklaşması, uzmanlaşmanın derinleşmesi, entegrasyonun çapı, dile bağlı devlet birliklerini, daha da ileride dünya devletini gerekli kılacaktır. O halde günümüz küçük üretici organizasyonları, içinde bulundukları coğrafyanın tarihsel derinliklerini dikkate alarak hangi üretim alanında ve o üretim alanının hangi sürecinde çalışması gerektiğini çok iyi belirlemelidir. Bu onlar için olmak yada olmamak sorunudur. Kısaca globalleşme yerel ihtisaslaşması olmayan oyuncuları oyun dışına itecektir.

Tüketici gözüyle dünya ülkelerinde dolaşıyor olsak, pazarı nasıl görürüz? Az gelişmiş ülkelerde, baskın olarak tarımsal ürünlerin sokaklarda, en fazlasından gölgelikli pazar yerlerinde satıldığını görürüz. Gelişmekte olan ülkelerde baskın olarak, şehir merkezindeki caddelerde, dükkanlar içinde sanayi ürünlerini görürüz. Gelişmiş ülkelerde artık ihtiyaçlarımız için esnek çözümler alışveriş ve yaşam merkezlerinde insanlara dünya markaları garantileri ile hizmet olarak sunulmaktadır. Tüketici az gelişmiş ülkede domates alır salçasını yapar, gelişmekte olan ülkede salça alır yemeğinde kullanır, gelişmiş ülkede bir gıda zincirinde mesela hamburger alır, sosunda salça vardır. Gelecek, yerel ihtisaslaştığımız konuda otomasyonla ve dünya çapında bir entegrasyonla bir dünya markası içinde yer almaktan geçmektedir.

Türk Dünyası'ndan dünyaya türkçe markalar sunma becerisi, milletimizin varlığının en temel gücünü oluşturacaktır.

Hiç yorum yok: