BİLGİ PAZARI

İnsanlar için birlikte yaşamak, ortak kullanılır bir dil oluşturmayı, buna bağlı kuralları ve işbölümünü getirmiştir. Topluluğun çapı arttıkça iş bölümü çeşitlenmiş, birey, çok çeşit iş yapmaktan daha özel/özgün işler yapmaya, yapmadıkları/yapamadıkları için ise tüketici olmaya başlamıştır. Topluluğun çapı ne kadar büyükse o kadar az çeşit üretebilir ve o kadar çok çeşit tüketebilir olunmuştur. Bu düşünceden şu tip kestirimlerde bulunabiliriz; Türkiye gibi gelişmekte olan bir ülkede ancak tarihsel bağları olan ve dünya çapında kabullenilmiş sektörlerde çalışıyorsanız belki bilimle uğraşabilirsiniz. Mesela Newyork’ta dünya ekonomisinin kalbinde yaşıyorsanız, yaptıklarınız her zaman takip edilecek ve gündemi belirleyeceksiniz demektir. Kısaca içinde bulunduğumuz ekosistemin çapı üretkenliğinizin kalitesini ve tüketim yelpazenizin genişliğini belirler.

Tarihsel olarak bakıldığında pazarda önce deniz ürünleri vardı, bunu hayvancılık, tarım ve sanayi ürünleri takip etti. 20.yüzyılın son çeyreğinde kişisel bilgisayarların günlük hayata girmesiyle başlayan ve giderek ağırlığını hissettiren bilgi ekonomisi, en geniş ekosistemlerden başlayarak, tarihsel gelişimin bu döneminde, bilgi ürünlerini de pazardaki raflara soktu. Artık en yüksek değişim değerine sahip bu ürünleri tanımanın zamanı geldi. Yazar bu yazısında bilgi ürünlerini konularına göre ve biçimlerine göre okuruna kategorize etmeyi deneyecektir.

Konularına göre bilginin sınıflandırılması ;

1. Sportif bilgi: Bu tip bilgiler değişik doğa koşullarında kaslarımızı nasıl kullanacağımız ve duyularımızı nasıl refleks haline getireceğimiz ile ilgilidirler. En yalın hayatta kalma becerilerini kazandırırlar. Sporun bu yaklaşımdan da anlaşılacağı üzere çeşitlemesi de ortama göre yapılır. Örneğin Kış sporları, dağcılık, su sporları, hava sporları, binicilik, saha sporları v.b.
2. Sanatsal bilgi: Sanat nesnelerin biçimsel tanımıyla ilgilidir. Sanat dalları tanımlamayı hangi araçla yaptığına göre sınıflanır. Müzik, edebiyat, güzel sanatlar aynı nesneleri farklı araçlar ile tanımlar.
3. Bilimsel bilgi: Bilim nesnelerin özsel tanımlar. Onları biçimden bağımsız modellenebilir, ve üretilebilir hale getirir. İlgilendiği nesne grubuna göre altı temel alana ayrılır.

1.Temel bilimler: Matematik, fizik, kimya, jeoloji, biyoloji gibi,

2.Mühendislik bilimleri: Makine, elektrik, inşaat gibi,

3.Zirai bilimler: Botanik, zooloji, zootekni gibi,

4.Tıp bilimleri: Histoloji, fizyoloji, patoloji gibi,

5.Sosyal bilimler: Ekonomi, siyaset, hukuk, askerlik gibi,

6.Beşeri bilimler: Dilbilim, tarih, coğrafya gibi.

4. Felsefi/dinsel bilgi: Spor ile değişik ortamların tanımlandığını , sanat ile bu ortamlarda bulunan nesnelerin biçimsel/şeklen tanımlandığını, bilim ile ise bu nesnelerin içeriğinin-fonksiyonlarının/mekanizmalarının tanımlandığını belirtmiştik ama tanımlanacak o kadar çok şey daha var ki! Bilmediğimiz bu alan için oluşturduğumuz bilgiler inançlarımızı oluşturur. Doğası gereği tartışılmazdır. Doğası gereği hep varolacaktır. İnançsızlık pusulasızlık anlamına gelir. Tabii bu alanda da bir çok öğreti var. Musevilik, Hıristiyanlık, İslamiyet ve Budizm gibi.

Biçimlerine göre bilginin sınıflandırılması;

a.Medyatik bilgi: Bu tip bilgi ürünleri içine geleneksel olarak kitaplar, dergiler, gazeteler, ansiklopediler v.b. girer.Günümüzde ise çoğul ortam ürünleri, vcdler, dvdler, web sayfaları girmektedir.

b.Eğitsel bilgi: Bu tip ürünler içine kurslar, seminerler, kongreler, danışmanlık hizmetleri v.b. girmektedir.

c.Gömülü bilgi: Bu tip ürünler pazarda daha önceden varolagelen nesnelerin içinde tüketiciye ulaşırlar. Örneğin ıslah edilmiş domates tohumu; - bir kilosu bugün yaklaşık bir araba değerindedir- Burada satılan şey, bu domates tohumunun bir köy popülasyonuyla arasındaki farkın içinde genetik bilgi içermesidir. Bir tonluk bir araba, bir tonluk demirden belki bin kat pahalıdır. Çünkü içinde birçok mühendislik alanından yoğun bilgi vardır. Tüm yüksek katma değerli ürünler, içerdikleri bu bilgiler sayesinde yuksek değişim değeri kazanırlar. Bir bisküvinin domuz yağı içermemesi bir dinsel bilginin kullanılması sebebiyle daha yüksek katma değer sağlayabilir. Bir dalgıcın denizin derinliklerindeki refleksleri sualtı için tasarlanan bir saatin içinde pazara sunulabilir.

d.Robotik bilgi: Giderek artan bir hızla robotlar sanayiye giriyorlar. Artık hiç insan emeği olmayan birçok üretim bandına sahibiz. Böylelikle medyatik ürünler ve eğitsel ürünlere zaman içinde talep düşecek. Bilgi üreticileri giderek algoritma yazarlarına dönüşecekler. Bu algoritmalar otomasyonda ve robotlarda kullanılıyor olacak. Bu sebeple giderek öğrenmemiz ve bilgiyi tüketmemiz gereksiz hale gelecek.

e.Genetik bilgi: Sanırım biyoteknolojideki gelişmeleri okurum izliyordur. Artık mikroorganizmalar bir işçi gibi çalışıyorlar ve istenilen bazı ürünleri üretiyorlar. Genetik kod çözüldükçe ve moleküler biyoloji ilerledikçe istenilen amaca uygun genetik tasarım imkânlı hale geliyor. Bu içinde yaşadığımız informatik çağını biyoinformatik çağa dönüştürüyor. Robotlar gibi algoritmayı aktarabileceğimiz yeni alan genetik kodlardır. Bu ne yapacağını bilen genetik materyal tasarlayacağımız anlamına gelmektedir. Örneğin evinize bir gün bir besiyeri içinde belki toplam on gramı geçmeyecek bir cam kutu getirdiğinizi düşünün , cam kutuyu açıp evinizin bazı yerlerine içindeki materyali sürdüğünüzü düşünün, belki o günden sonra bir daha temizlik yapmayacaksınız, belki o kutunun içinde insana dost ama her türlü tanımlı pisliği yiyen ve ortama bahar kokuları veren bir bakteri olacak.

Günümüz bir kaos ortamı, çevre kirliliği bir yandan , ekonomik yıkımlar diğer yandan , siyasal çatışmalar bir diğer yandan .Yumurtanın kabuğu çatlıyor . Biyo-info teknolojilerin şekillendirdiği yeni bir ekonomi, yeni bir toplum doğuyor. Acılar çok olacak ama korkmaya gerek yok. Sadece gelişmeyi kavrayalım yeter.