ULUSLARIN KENDİ KADERLERİNİ TAYİN ETMESİ NEDİR?

Ulusların kendi kaderlerini tayin etmesi denen şeyi, marksist açıdan incelemeye giriştiğimizde, elbette ki ilk karşılaşacağımız soru budur. Bu terim ne anlama gelmektedir? Bunun yanıtını, türlü hukuk "genel kavramlarından" çıkarılan hukuksal tanımlamalarda mı aramalıyız, yoksa, ulusal hareketlerin tarihsel ve iktisadi incelemesinde mi bulmaya çalışmalıyız.
Semkovskilerin, Liebmann ve Yurkeviçlerin bu soruyla hiç ilgilenmemiş olmaları, ve herhalde ulusların kendi kaderlerini tayin etmeleri konusunun yalnızca 1903. Rus programında^[32] değil, 1896 Londra Uluslararası Kongresinin kararında da (ki, bu kongreyi, sırası geldiğinde ayrıntılı olarak ele alacağız) ele alındığını bilmeyerek, marksist programın "muğlaklığı"nı eleştirmekle yetinmelerine şaşmamak gerekir. Şaşılacak olan şey, sözkonusu sorunun, iddia edilen soyutluğunu ve metafizik niteliğini geniş ölçüde reddeden Rosa Luxemburg'un da soyutlama ve metafizik günahını işlemesidir. Konunun hukuksal tanımlamalarla mı, yoksa bütün dünyadaki ulusal hareketlerin deneyimiyle mi belirleneceği sorusunu açık-seçik olarak hiç bir yerde kendi kendine sormadan, (ulusun iradesinin nasıl saptanacağı sorunu üzerinde o eğlendirici spekülasyon dahil) ulusların kendi kaderini tayin konusunda devamlı olarak genellemelere kayan, (sayfa 54) Rosa Luxemburg'un kendisi olmuştur.
Bir marksistin ele almaktan kaçınamayacağı bu sorunun açık-seçik ve tam olarak ifade edilişi, Rosa Luxemburg'un kanıtlarının onda-dokuzunu hemen sarsardı. Rusya'da, ulusal hareketler, ilk kez ortaya çıkmıyor; ve bu hareketler; yalnızca Rusya'ya özgü şeyler de değildir. Bütün dünyada kapitalizmin feodalizme karşı sonal zaferi dönemi, ulusal hareketlerle ilgili olmuştur. Bu hareketlerin iktisadi temeli, meta üretiminin, tam zaferini sağlamak için yurt-içi pazarı ele geçirmek zorunda olması, aynı dili konuşan bir halkın yaşadığı bölgeleri siyasal bakımdan birleştirme zorunda olması gerçeğinde yatar, ve bu dilin gelişmesini ve yazınsal alanda kök salmasını önleyen bütün engeller ortadan kaldırılmalıdır. Dil, insanlar arasında anlaşmayı sağlayan en önemli araçtır. Modern kapitalizme uygun ölçüde, gerçekten özgür ve geniş ticari alışveriş için, ayrı ayrı sınıflar halinde özgürce ve geniş ölçüde gruplandırılabilmesi ve ensonu, pazarda, büyük ya da küçük, satıcı ya da alıcı durumunda her meta sahibiyle ayrı ayrı sıkı bağlar kurabilmek için en önemli koşullar, dil birliği ve dilin engelsiz gelişmesidir.
Onun için, her ulusal hareketin eğilimi, modern kapitalizmin gereksinmelerinin en iyi karşılanabileceği ulusal devletlerin oluşumuna doğru bir eğilimdir. En derin iktisadi etkenler bizi bu amaca doğru sürükler, ve bundan ötürü, bütün Batı Avrupa için, ,hayır, bütün uygar dünya için kapitalist dönemin tipik, normal devleti, ulusal devlettir.
Demek ki, eğer biz, ulusların kendi kaderlerini tayin etmesi kavramının anlamını, hukuksal tanımlamalarla cambazlıklar yaparak ya da soyut tanımlamalar "icat ederek" değil de, ulusal hareketlerin tarihsel ve iktisadi koşullarını inceleyerek öğrenmek istiyorsak, varacağımız sonuç, kaçınılmaz olarak, ulusların kendi kaderlerini tayin etmesinin o ulusların yabancı ulusal bütünlerden siyasal bakımdan ayrılma (sayfa 55) ve bağımsız bir ulusal devlet oluşturmaları anlamınageldiği sonucudur.
Daha aşağıda, ulusların kendi kaderlerini tayin etme hakkını, devlet olarak ayrı varlık hakkından başka bir anlamda kullanmanın niçin yanlış olacağının başka nedenlerini de göreceğiz. Şimdilik,biz, Rosa Luxemburg'un, ayrı bir ulusal devlet kurma özleminin derin iktisadi temellere dayandığı kaçınılmaz sonucunu "yok saymak" yolunda çabaları üzerinde durmalıyız.
Rosa Luxemburg, Kautsky'nin Milliyet ve Enternasyonalizm adlı broşürünü iyi bilmektedir. (Die Neue Zeit,^[33] n° 1'in eki, 1907-1908; Rusça çevirisi: Nauçnaya Mysıl.^[34] O, bu broşürün dördüncü bölümünde, Kautsky'nin, ulusal devlet, sorununu inceden inceye tahlil ettikten sonra, Otto Bauer'in "bir ulusal devlet kurmaya doğru iten gücü küçümsediği" (s. 23) sonucuna vardığını bilmektedir. Bizzat Rosa Luxemburg, Kautsky'den şu sözleri aktarmaktadır: "Bugünün koşullarında en uygun devlet biçimi, ulusal devlettir" (yani ortaçağ, kapitalizm-öncesi vb. koşullarından farklı olarak, bugünün kapitalist, uygar, iktisadi bakımdan ilerici koşulları). Biz, buna, Kautsky'nin vardığı daha da kesin sonucu eklemeliyiz: türdeş olmayan (hetérogène) uluslardan meydana gelen devletler (ki bunları ulusal devletlerden ayırdetmek için ulusal-topluluklar devletleri denmektedir) "her zaman, iç yapıları, herhangi bir nedenle anormal ya da gelişmemiş bir durumda kalmış" (geri) devletlerdir. Söylemeye gerek yok ki, Kautsky, anormal sözcüğünü gelişen kapitalizmin isteklerine en iyi uyan şeylere uyamama anlamında kullanmaktadır.
Sorun, şimdi Rosa Luxemburg'un, Kautsky'nin bu noktada vardığı tarihsel ve iktisadi sonuçları nasıl ele aldığı sorunudur. Bu sonuçlar doğru mudur, yoksa yanlış mı? Tarihsel ve iktisadi teorisiyle Kautsky mi haklıdır, yoksa teorisi psikolojik bir temele dayanan Bauer mi? Bauer'in kuşku (sayfa 56) götürmez "ulusal oportünizmiyle", ulusal kültür özerkliğini savunmasıyla, aşırı milliyetçilik hevesiyle (Kautsky'nin dediği gibi "şurada burada ulusal yöne bir vurgu"), "ulusal yönü aşırı ölçüde abartması ve enternasyonal yönü tamamen unutması" (Kautsky) ile ulusal devlet kurma doğrultusunda güçlü eğilimi küçümsemesi arasındaki bağ nerdedir?
Rosa Luxemburg bu soruna değinmedi bile. Bu bağı aramanın gereğinin farkına bile varmadı. Hatta o, Bauer'in teorik görüşlerinin bütününü tartmadı bile. Ve o, ulusal sorunun tarihsel ve iktisadi teorisiyle psikolojik teorisi arasında bir kıyaslama da yapmamıştır. Kautsky'yi eleştiren şu gözlerle yetinmiştir:
"... 'En iyi' ulusal devlet, teori bakımından kolayca geliştirilip savunulabilen, ama gerçeğe uymayan bir soyutlamadan başka bir şey, değildir." (Przeglad Socjaldemokratiyczny, 1908, n° 6, s: 499.)
Ve bu cüretli beyandan, sonra, büyük kapitalist devletlerin gelişmesini, ve emperyalizmin küçük ulusların "kendi kaderlerini tayin etme hakkı"nı bir düş haline getirdiği iddiası gelmektedir.
Rosa Luxemburg şöyle diyor: "Şekil bakımından bağımsız olan, ama bağımsızlıkları Avrupa dengesi denen siyasal savaşım ve diplomatik oyunun sonucu olan Karadağlıların, Bulgarların, Romanyalıların, ,Sırpların, Yunanlıların, hatta İsviçrelilerin 'kendi yazgılarına sahip olamamalarından' sözedebilir miyiz?"! (s. 500.) Koşullara en uygun olan devlet, "Kautsky'nin sandığı gibi, ulusal devlet değildir, asalak devlettir." Ve ardından, Fransız, İngiliz sömürgelerinin ve öteki sömürgelerin büyüklüğüyle ilgili birçok rakam verilmektedir. İnsan bu gibi iddiaları okurken, yazarın, konunun özünü anlamamakta gösterdiği başarıya şaşmadan edemiyor! Ağırbaşlı bir, tutum takınarak, Kautsky'ye, küçük devletlerin iktisadi bakımdan büyük devletlere bağımlı olduklarını, (sayfa 57) öteki ulusları ezip sömürmek için burjuva devletler arasında bir savaşımın sürüp gittiğini, emperyalizmin ve sömürgelerin varolduğunu öğretmeye kalkışmak, akıllı görünme yolunda çocukça çaba gösterme gülünçlüğüne, düşmektir, çünkü, bütün bunların konuyla bir ilgisi yoktur. Yalnızca küçük devletler değil, örneğin Rusya bile, "zengin" burjuva ülkelerin emperyalist mali sermayesinin gücüne iktisadi bakımdan tam bağımlı durumdadır. Yalnızca küçücük Balkan devletleri değil, Marx'ın Kapital'de^[35] belirttiği gibi, 19. yüzyılda Amerika bile, iktisadi bakımdan, Avrupa'nın bir sömürgesiydi. Her marksist gibi, Kautsky de, elbette ki bunları bilmektedir; ama, bunların, ulusal hareketler ve ulusal devlet sorunuyla bir ilgisi yoktur.
Rosa Luxemburg, burjuva toplumda, ulusların siyasal kaderlerini kendilerinin tayin etmeleri ve devletlerin bağımsızlığı sorununun yerine, bunların iktisadi bağımlılığı sorununu koymuştur. Bir burjuva devlette, parlamentonun, yani ulus temsilcileri meclisinin üstünlüğünü bir program talebi olarak tartışırken, birinin kalkıp da bir burjuva ülkede her rejim altında büyük ,sermayenin en üstün güç olduğu yolundaki tamamen doğru görüşü ileri sürmesi ne kadar akıllıca bir davranışsa, Rosa Luxemburg'un bu sözlerini de o ölçüde akıllıca sözler saymak gerekir.
Kuşkusuz, dünyanın insanca en kalabalık parçası olan Asya'nın büyük bir kısmı, "büyük devletlerin" sömürgelerinden ya da ulus olarak büyük ölçüde bağımlı olan ve ezilen devletlerden oluşmuştur. Ama herkesçe bilinen bu durum, Asya'nın kendisinde meta üretiminin en mükemmel gelişmesi için, kapitalizmin en özgür, en geniş ve hızlı büyümesi için, koşulların Japonya'da yaratılmış olduğu, yani ancak bağımsız ulusal bir devlette yaratılabildiği kuşku götürmez gerçeğini herhangi bir biçimde sarsabilir mi? Japon devleti bir burjuva devlettir, bu nedenle o da başka ulusları ezmeye ve sömürgeleri boyunduruk altına almaya başlamıştır. (sayfa 58) Asya'nın, Avrupa gibi, kapitalizmin yıkılışından önce, bir bağımsız ulusal devletler sistemi içinde kristalleşmeye zaman bulup bulamayacağını söyleyemeyiz; ama tartışılmaz bir gerçektir ki, kapitalizm, Asya'yı uykusundan uyandırdığı için, bu kıtanın da her yerinde ulusal hareketleri depreştirmiştir; bu hareketlerin eğilimi, orada, ulusal devletlerin yaratılması doğrultusundadır; kapitalizmin gelişmesi için en iyi koşullar, bu tür devletlerin oluşmasıyla sağlanabilir. Asya örneği, Kautsky'nin lehinde ve Rosa Luxemburg'un aleyhinde kanıt sayılmalıdır.
Balkan devletleri örneği de, Rosa Luxemburg'un iddialarını çürütmektedir, çünkü şimdi herkes görebilmektedir ki, Balkanlarda kapitalizmin gelişmesi için en elverişli koşullar, bu yarımadada bağımsız ulusal devletler yaratılabildiği ölçüde gerçekleştirilebilmektedir.
Onun için, Rosa Luxemburg yanılmaktadır, bütün ilerici uygar insanlığın örneği olduğu gibi, Balkanların ve Asya'nın örnekleri de, Kautsky'nin bu konudaki tutumunun kesin olarak doğru olduğunu tanıtlamaktadır. Ulusal devlet, kapitalizmin kuralı ve "norması"dır; türdeş olmayan uluslar devleti, geriliği temsil eder, ya da istisnadır. Ulusal ilişkiler bakımından, kapitalizmin gelişmesi için en elverişli koşulları, kuşkusuz, ulusal devlet sağlar. Bu, elbette ki, böyle bir devletin, burjuva ilişkileri koruduğu sürece, ulusların sömürülmesini ve ezilmesini önleyebileceği anlamına gelmez. Bu, ancak, marksistlerin, ulusal devletler kurma özlemini doğuran güçlü iktisadi etkenleri görmezlikten gelemeyecekleri anlamına gelebilir. Bu, marksistlerin programındaki "ulusların kendi kaderlerini tayin etmeleri" ilkesi, tarihsel ve iktisadi bakımdan, siyasal kaderlerini tayin etme, siyasal bağımsızlık, ulusal bir devletin kurulmasından başka bir anlama gelemez demektir.
"Ulusal devlet" kurma yolunda burjuva demokratik istemin, marksist açıdan, yani proleter sınıfı bakımından hangi (sayfa 59) koşullarda destekleneceği konusu ileride ayrıntılı olarak incelenecektir. Biz, şimdilik, "kendi kaderini tayin etme" kavramının tanımlanmasıyla yetiniyoruz ve yalnızca Rosa Luxemburg'un bu kavramın ("ulusal devlet") ne anlama geldiğini bildiğini, oysa onun oportünist yandaşlarının, Liebmann'ların, Semkovskilerin, Yurkeviçlerin bunu bile bilmediklerini belirtiyoruz.

ARAZİDE SAVAŞ

Daha önce de söylediğimiz gibi, gerilla savaşı her zaman gerilla taktiğinin uygulanması için en elverişli arazide cereyan etmez. Fakat, bir gerilla grubu, ormanlık ve sarp dağların bulunduğu erişilmesi zor bir bölgede, geçilmez çöller ya da bataklıklar içinde bulunuyorsa, genel taktik daima aynı kalmalı, gerilla savaşının temel kurallarına dayanmalıdır.
Düşmanla teması nasıl kurmalı, düşman nasıl oyalanmalıdır, işte önemli nokta budur. Bölge içinden çıkılmaz, düzenli orduların giremeyeceği kadar tehlikeliyse, gerilla, düzenli ordunun erişebileceği, çarpışmanın mümkün olacağı bölgeye kadar ilerlemelidir.
İlk aşama bittikten, gerilla yaşamını sürdürebilir duruma geldikten sonra, savaşmalıdır. Bunun için durmadan sığınağından çıkmalıdır, fakat, hareketliliğinin elverişsiz arazideki kadar fazla olması gerekmez. Gerilla ordusu düşmanın koşullarına kendini uydurmalıdır, fakat, düşmanın hızla çok miktarda insanı biraraya getirebildiği arazilerdeki kadar çok yerdeğiştirmeye artık ihtiyacı yoktur. Operasyonların gece yapılması da artık gerekli değildir. Genellikle, gündüzleri operasyonlar yapılabilir ve hele yerdeğiştirilebilir. Elbette ki, bütün bunlar, yerde olduğu kadar havada da düşmanın uyanıklığına bağlıdır. Savaşlar, özellikle dağda daha uzun sürebilir; çok az elemanla uzun süreli savaşlara girişilebilir, düşman takviye birliklerinin operasyon alanına kadar gelmesini engellemek çok mümkündür.
Ulaşım yollarının gözetlenmesi gerillanın asla unutmaması gereken bir kuraldır. Düşmanın takviye almakta karşılaştığı güçlükler gerillanın saldırı gücünü artırır; daha yakınlaşabilir, daha doğrudan saldırıya geçebilir, cepheden ve daha uzun süreli savaşabilir. Bütün bunlar, tabii ki, çeşitli koşullara, örneğin cephane miktarına bağılıdır.
Elverişli arazide, örneğin dağda savaşmak, bir çok avantajlı yönlerine rağmen, tek bir operasyonla büyük miktarda silah ve cephane ele geçirememek gibi sakıncalı yönler de gösterir; çünkü, bu gibi bölgelerde, düşman bir takım önlemler alır. (Gerilla, silah ve cephane ikmali kaynağının düşman olduğunu asla unutmamalıdır.) Tersine olarak, böyle yerlerde, elverişsiz araziye nazaran, gerilla güçleri daha hızlı yerleşebilir, mevzii savaşı sürdürebilecek bir merkezi üs oluşturabilirler. Buralarda, gerilla, uçak saldırıları ve uzun menzilli top atışlarına karşı tam bir korunma sağlayarak, hastahaneler, eğitim ve talim merkezleri, ayrıca dağıtılacak malzeme için ambarlar gibi ihtiyaç duyduğu küçük tesisleri kurabilir.
Bu koşullarda, gerilla sayısal gücünü artırabilir, savaşmayan adamları da kapsamına alabilir, hatta gelecekte gerillanın eline düşecek silahları alacak savaşçıları eğitebilir.
Bir gerillanın adamlarının sayısı, yer, yiyecek ikmali kolaylıkları, komşu bölgelerden ezilen insanların kitle halinde kaçışı ve örgütün kendi ihtiyaçları gibi değişebilen ölçütlere bağlıdır. Her ne olursa olsun, yeni savaşçıların katılması yerleşmeyi çok daha kolaylaştırır.
Bu tip bir gerillanın eylem yarıçapı, komşu bölgelerdeki diğer gerillaların operasyonlarının izin verdiği ölçüde geniş olabilir. Bununla birlikte, bu yarıçap, bir operasyon alanından, güvenilir bir bölgeye gitmek için gerekli zamanla sınırlıdır. Yürüyüşlerin ancak gece yapılabileceği hesaba katılırsa, bir gerilla asgari güvenlik noktasından beş-altı saatlik yoldan daha uzak yerlerde operasyonda bulunamaz. Bu güvenlik bölgesinden başlayarak, küçük gerilla grupları, elbette ki, yayılabilir ve gitgide komşu bölgeye sokulabilirler.
Bu tip bir savaş için salık verilen silahlar, uzun menzilli olanlar ve az cephane harcayanlardır; bunlar, otomatik ve yarı otomatik silahlarla desteklenmelidir. Kuzey Amerikan pazarlarında bulunan tüfekler ve makinalı tüfekler arasında, özellikle salık verilecek silahlardan biri Garand denilen M1 tüfeğidir, belirli bir deneyim kazanmış kişilerce kullanılmalı, çünkü çok cephane tüketmek gibi bir sakıncası vardır. Elverişli arazide, kullananlar için daha güvenilir olan üç ayaklı mitralyöz gibi yarı ağır silahlar kullanılabilir; bununla birlikte bunlar daima saldırı değil, savunma silahı olmalıdır.
Yirmibeş kişilik bir gerilla birliği için ideali şudur: on-onbeş kadar bir seferde tek mermi atan tüfek, Garand'dan otomatik tabancaya kadar bir düzine otomatik silah, destek olarak Browning ya da Belçika F.A. L. ve en modern tipte M-14 mitralyöz tüfekleri gibi hafif ve kolay taşınır otomatik silahlar. Otomatik tabancalar arasından, daha çok mermi taşımayı sağlayan 9 mm'likler seçilmelidir, yapıları ne kadar basitse o kadar kullanışlıdırlar, çünkü parçaları kolayca yerine takılabilir. Koşullar ne olursa olsun, cephanesi, silahları elimize düştüğünde kullanacağımız cephanenin aynı olduğundan silahlar düşmanınkinin aynı olmalıdır. Düşmanın kullanabileceği ağır silahlardan kaçınmalıdır. Görünür bir hedef olmadığından uçaklar etkisizdir ve bu gibi bölgelere girmede karşılaştıkları güçlükler göz önüne alınırsa tanklar ve toplar fazla bir işe yaramaz.
Yiyecek ikmali çok önemlidir: genellikle girilmesi zor bölgeler, köylülerin azlığı (ve bunun sonucu olarak tarım ürünleri ve etin doğrudan ikmalinin güçlüğü) nedeniyle sakıncalıdır. Bir takım tatsız kısıtlamaları önlemek ve yedek olarak depolanan asgari bir miktardaki yiyeceğe güvenebilmek için sağlam ulaşım yolları her zaman elaltında bulundurulmalıdır.
Genellikle, böyle bir operasyon alanında geniş çapta sabotaj olanakları azdır. Bölge zor erişilir türden olduğundan, doğrudan bir eylemle zarar verilebilecek binalar, telefon hatları, su kemerleri pek bulunmaz.
Yiyecek ikmali için, yük hayvanları bulundurmak önemlidir. Arazi engebeli olduğundan en uygun hayvan katırdır. (Tam beslenmesinin sağlanması için cayırlıklar olmalıdır.) Katır, başka hiç bir hayvanın geçemeyeceği son derece arızalı yerleri aşabilir. Çok zor durumlarda, insan sırtında taşımaya başvurulmalıdır. Her kişi, günde birkaç saat olmak üzere, yirmibeş kiloluk bir yükü günlerce taşıyabilir.
Dışarıyla bağlantı sağlayan yollar üzerinde, tam olarak güvenilen insanların malzemeyi depo ettiği ve habercileri sakladığı bir dizi konak yeri bulunmalıdır. Yayılma derecesine, gerillanın ulaştığı gelişim düzeyine bağlı olarak iç ulaşım yolları da yaratılabilir. Küba gerilla ordusunun operasyon cephelerinin yeraldığı bazı bölgelerde, kilometrelerce uzunlukta yollar ve telefon hatları kurabilmiş; bütün bölgeleri kaplayan, en kısa bir zaman içinde haber alabileceğimiz bir haberci servisi kurmuştuk.
Küba gerillasının kullanmadığı, dumanla işaretleşme, güneş ışınlarını aynayla yansıtma, haberci güvercinler gibi başka bağlantı olanakları da vardır.
Gerilla silahların, cephanenin bakımına göz kulak olmalı ve herşeyden önce uygun ayakkabılara sahip olmalıdır. Bu hayati bir zorunluluktur. İlk zanaatkarlık çabaları bu konuda yapılmalıdır. Başlangıçta, fabrikalar, eski ayakkabılara pençe vurmak için çalışan kuruluşlardır, daha sonraları işbölümüyle düzgün bir günlük tempoyla ayakkabılar üretecek çeşitli atölyeler kurulabilir. Barut üretimi basittir, gerekli malzemeyi dışardan getirterek küçük bir laboratuarda çok miktarda üretilebilir. Mayınlı araziler, düşman için büyük bir tehlike demektir: geniş mayın tarlaları, bir anda, yüzlerce insanı yere gömebilir.
Az engebeli, ormansız, pek çok ulaştırma yolu olan böyle bir arazide savaşmak için, gerilla savaşının bütün temel koşullarının biraraya gelmiş olması gereklidir; yalnızca yöntemler değişir. Bu tip bir gerillanın hızı olağanüstü olmalıdır; tercihan gece vurulacak darbe son derece hızlı geri çekilmekle kalmamalı, yeni bir üsse ulaşmalıdır. Baskı güçleri için hiçbir sığınağın erişilmez olmadığı asla unutulmamalı, yeni üs başlangıçtaki üsten farklı ve başlangıçtaki yerden mümkün olduğu kadar uzak olmalıdır.
Bir adam, bir gecede, otuz kırk kilometre yol alabilir, fakat aynı şekilde, operasyon bölgelerinin gerilla tarafından çok iyi biçimde kontrol edilmesi ve bölge sakinlerinin düşman ordusuna, gerilla birliğinin durumunu ve gittiği yönü bildirmesi gibi bir tehlike bulunmaması koşuluyla günün ilk saatlerinde de yürünebilir. Eğer belirtilen tehlike söz konusuysa, daima gece eyleme geçmeli, eylemden önce ve sonra tam bir sessizlik içinde bulunulmalı, bunun için gecenin ilk saatleri seçilmelidir. Bu durumda da, hesaplar ters çıkabilir; çünkü öyle durumlar vardır ki şafak saatleri daha uygundur. Durum ne olursa olsun, düşmanı asla belirli bir savaş biçimine alıştırmamalı; gerillalar yerleri, saatleri, operasyon biçimlerini sürekli olarak değiştirmelidir.

GERİLLA SAVAŞININ TAKTİĞİ

Taktik, büyük stratejik hedefleri izlemenin pratik yöntemidir.
Taktik, stratejinin tamamlayıcısı ve bazı yönlerden, uygulanmaya konuluşudur. Son hedeflere göre çok daha değişken, çok daha esnek olan taktik yöntemler, savaşın bütün koşullarına uymak zorundadır. Savaş süresince, sabit ve değişen taktikler vardır. Herşeyden önce, gerilla eyleminin, düşmanınkine uydurmaya dikkat etmelidir.
Bir gerilla birliğinin belirleyici özelliği, birkaç dakika içinde eylem yerinden uzaklaşmasını, hatta gerekli ise, birkaç saat içinde harekât bölgesinden uzak yerlere gitmesini sağlayan hareketliliğidir. Hareketlilik, sürekli olarak cephe değiştirmesini ve kuşatılmanın her türlüsünü önlemesini sağlar. Savaşın aşamalanna göre, gerilla, kuşatmadan kurtulmak için kendini özellikle geri çekilmeye hasredebilir, bu, kuşatıcıları, belki de kendileri için özellikle elverişsiz olacak bir savaşa sürüklemenin tek yoludur, kuşatmaya karşı savaşlara da girişebilir: küçük bir grup, görünüşte düşman tarafından sarılmış gibi yaparken, düşman birden bire kendini sayıca daha üstün bir grup tarafından çevrilmiş bulur, ya da bu küçük grup, ele geçirilmez bir mevzide sipere yatar, bunlar yem rolü oynar, bütün askeri birlikler ve bütün malzeme düzenli ordunun yardımına geldiğinde, çevrilir ve yokedilir. Bu savaş hareketine, bu adı taşıyan dansla alan benzerliğinden dolayı "menüet" denir: örneğin, gerillalar, her önemli noktada beş-altı adam olmak üzere bir yürüyüş kolunu çevirir, yalnız, kendileri sarılmamak için yeteri kadar uzakta dururlar. Gruplardan biri çarpışmayı başlatır; otomatikman yürüyüş kolu bütün gücünü bu grubun üzerine yöneltir. Bu anda, düşmanla teması kaybetmeksizin, gerillalar geri çekilir, aynı anda bu kez diğer bir gruptan gelen saldırı başlar. Ordu, daha önceki manevrasını tekrarlar, gerillalar yeniden geri çekilir. Böylece büyük bir tehlikeyle karşı karşıya gelinmeden, bir düşman kolunu hareketsiz bırakmak, büyük miktarda cephanesini boşuboşuna harcatmak ve moralini bozmak mümkündür.
Gece, aynı taktik uygulanır, fakat bu kez daha büyük bir saldırganlık gösterilir, çünkü bu durumda kuşatma daha zordur. Gece eylemi, gerilla savaşının bir başka önemli özelliğidir. Saldırılacak mevzilere en çok yaklaşmayı sağlar, az bilinen ya da tanınma olasılığı bulunan bölgelerde dolaşmaya uygundur. Elbette ki, sayısal azlık göz önünde bulundurularak, bu saldırıların daima şaşırtıcı biçimde yapılması zorunludur, bunun avantaji büyüktür, gerillalara, kendileri kayıp vermeksizin düşmana kayıp verdirmeyi sağlar; gerçekte, bir yanda yüz, diğer yanda on adam olan bir savaşta kayıplar eşit olamaz. Düşman, ne zaman olursa olsun kayıplarını yerine koyabilir, yukarıda verdiğimiz örneğe göre, bir askerin ölümü halinde kaybı gücünün %1'inden fazla değildir. Gerillanın kayıplarını yerine koyması ise daha uzun zaman alır, çünkü gerilla yüksek bir uzmanlık kazanmış askerdir ve kayıplar toplam gücünün % 10'udur.
Gerilla tarafında, hiçbir ölü asker, savaş için çok değerli olan silah ve cephanesiyle terkedilmemelidir. Bütün gerillaların görevi, bir yoldaşları düşer düşmez, silahlarını almaktır. Gerilla, savaşının bir başka özelliği, gerekli cephaneye gösterilen özen ve bakımdır. Bir gerilla ile düzenli bir ordu arasındaki savaşta, hasımlar ateş etme tarzlarından ayırdedilebilir: düzenli ordu tarafında yoğun ateş, gerillalarin tarafındaysa, aralıklı ve isabetli atışlar.
Bir kez, düşmanin ilerleyişini önlemek için şimdi ölmüş olan bir kahramanımız, beş dakika süreyle aralıksız makinalı tüfeğiyle atışını sürdürmüştü. Güçlerimiz, bu atış temposu karşısında şaşırmış, bu önemli mevziin hasmın eline düştüğünü sanmışlardı. Bu, savunulan noktanın, önemi nedeniyle cephaneyi iktisatlı kullanmayı düşünmediğimiz ender olaylardan biriydi.
Gerillanın temel belirleyici niteliklerinden biri de, kendini tüm koşullara uydurabilme ve bütün ani olayları lehe çevirme yeteneğidir. Klasik savaş kurallarının katılığı karşısında, gerilla, savaşın her anında, kendine özgü taktikler yaratır, düşmanını sürekli şaşırtır.
Her şeyden önce mevzileri daima esnektir: bunlar, düşmanin geçemeyeceği belirli yerler ve şaşırtma hareketi için gerekli noktalardır. Sık sık, düzenli ilerleyen ve engelleri aşan düşmanın birdenbire durdurulduğunu, daha ileri gidemediğini farkedince kapıldığı şaşkınlık izlenir. Bunun nedeni, araziyi ciddi şekilde inceleyen gerillaların ellerinde bulundurdukları mevzilerin alınmaz olduğudur. Saldırganların sayısının önemi yoktur, savunanların sayısı geçerlidir, bu sayı yeterliyse bir alaya karşı da direnebilir ve her zaman diyemezsek de, hemen hemen her zaman, bu direniş başarılı olur. Şeflerin başlıca görevi, bir mevzinin sonuna kadar savunulabileceği yeri ve anı doğru seçebilmektir.
Gerilla için saldırı tekniği tamamen başkadır, saldırı şaşırtmayla başlar, öfkeli, dizginsiz başlayan hücum, birdenbire tam bir pasifliğe gömülür. Sağ kalan düşmanlar, saldırganların kaçtığını sanıp sakinleşirler, dinlenirler, kışla içinde ya da kuşatılan şehirde normal hayatlarına döner, birdenbire, başka bir noktadan, aynı özellikleri gösteren başka bir saldırı ortaya çıkar, bu sırada, gerillanın en büyük güçleri, düşmanın olası takviyesini kollar. Bazen, bir mahalleyi savunan bir kol, şiddetli bir saldırıya uğrar, gerillaların eline düşer. Saldırıda önemli olan, şaşırtma ve hızdır.
Sabotaj eylemlerinin önemi çok büyüktür. Etkisi yüksek bir devrim aracı olan sabotaj, genellikle az etkili, önceden görülemeyen koşullar içinde yapıldığında suçsuz insanlar arasından çok kurban veren, devrime yararlı çok sayıda hayata kıyan teröiist eylemlerden ayırdedilmelidir. Terörizm, zalimliğiyle, baskı yapmada etkililiğiyle tanınan, baskı güçlerinin önemli bir yöneticisini cezalandırmak için, yokedilmesinin yararlı olacağı biliniyorsa uygulanan bir yöntem olarak kabul edilmelidir. Fakat, önemi az olan, ölümü daha sıkı bir baskıya neden olacak bir birey hiçbir zaman öldürülmemelidir.
Terörizmin değerlendirilmesinde çok tartışılan bir nokta vardır. Bazıları, polis baskısına sebep olmanın ya da şiddetlenkesine yolaçmanın kitlelerle tüm az ya da çok yasal —ya da yarı-gizli— bağlari güçleştirdiğini, zamanı geldiğinde gerekli olacak eylemler için gruplaşmayı olanaksızlaştırdığını kabul ederler. Kendi başına bu doğrudur, fakat, bir iç savaş süresince, belirli bir halk için, baskının zaten her türlü yasal eylemi ortadan kaldıracak kadar şiddetli olduğu durumlar da vardır. Bu durumda, silahla desteklenmedikçe kitle eylemi olanaksızdır. O halde uygulanacak yöntemlerin seçimine çok dikkat edilmesi, devrim için yararlanilabilecek elverişli koşulların incelenmesi gerekir. Koşullar ne olursa olsun, sabotaj iyi kullanıldığında, daima daha etkili bir silahtır. Sabotajdan, halkın bir kesimini felce uğratacak, başka deyişle, bir toplumun normal yaşayışını felce uğratmaksızın işsizlik yaratacak biçimde üretim araçlarını kullanılmaz duruma getirmekte yararlanılmamalıdır. Diğer kelimelerle, bir elektrik santralinin sabote edilmesi hem etkili hem yerindeyken, bir gazoz fabrikasını sabote etmek güllünçtür.
İkinci durumda, birkaç işçi işinden edilir, fakat bununla endüstriyel hayatta hiçbir değişiklik olmaz. Birinci halde ise, yine bir işçi transferi olacaktır, fakat, bu kez, bölgede tüm hayatı felce uğramasından dolayı bu tamamen yerinde bir hareket sayılabilir. Sabotaj tekniğine daha sonradan tekrar döneceğiz.
Ordunun en gözde silahlarından biri de uçaklardır, fakat, gerilla savaşının birinci aşamasında bunların sayısı az ve bunlar engebeli bir arazide dağılmış durumdadırlar. Uçaklar, gözle görünür ve örgütlü savunma sistemlerini sistematik olarak yokettiklerinde etkili olurlar, bizim savaş tipimizde durum bu değildir. Ayrıca, hava saldırıları, yürüyüş kolları, düz ve korunaksız arazi gibi durumlarda da etkilidir, fakat, gece yürüyüşleri yapmakla kolayca savuşturulabilir. Yollar ya da demiryolları aracılığıyla ulaşım, düşmanın zayıf noktalarından biridir. Bir yolu ya da demiryolunu metre metre gözetim altında bulundurmak, pratikte olanaksızdır. Neresine olursa o!sun, bir araç geçtiği sırada patlayacak, yolun tahrip edilmesinden başka, ayrıca büyük bir insan ve malzeme kaybına yolaçacak şekilde patlayıcı madde yerleştirmekle yol kullanılmaz duruma getirilebilir.
Patlayıcıların kaynaklan çok çeşitlidir; dışarıdan getirtilebilir, düşmandan elde edilen patlamamış mermiler bu amaçla kullanılabilir, gerilla mıntıkası içinde, gizli laboratuarlarda imal edilebilir. Bunları patlatmak için kullanılan teknikler de çok çeşitlidir. Bu patlayıcıların üretimi de gerillanın içinde bulunduğu koşullara bağlıdır .
Laboratuarlarımızda, patlayıcı olarak kullandığımız barutu üretiyorduk. İstenilen anda bu mayınları patlatacak çeşitli patlayıcılar icat etmiştik. En iyi sonuçları verenler, elektrikli düzeneklerdi. İlk patlattığımız mayın, düşman uçaklarının attığı, içine çeşitli patlayıcılar yerleştirdiğimiz bir bombaydı. Bu bomba, tetiğine bir kordon taktığımız bir tüfeğe bağlıydı. Bir düşman tankı geçtiğinde, kordonu çekiyorduk, atış bombayı patlatıyordu.
Bu teknikler son derece geliştirilebilir. Cezayir'de, örneğin, şimdilerde, Fransız sömürgeci iktidarına karşı, radyo aracılığıyla harekete geçirildikleri noktadan çok uzakta patlayan, uzaktan kumanda edilen mayınlar kullanıldığını öğrendik.
Mayın patlatmak için yollarda pusuya yatmak ve hayatta kalanları yoketmek, silah ve cephane edinmek çok kazançlı bir tekniktir, düşman ne silah kullanmaya ne de kaçmaya zaman bulabilir. Çok az cephane harcayarak, önemli sonuçlara ulaşılabilir.
Bu hırpalanmalar, düşmanı taktiklerini değiştirmeye zorlar. Yer değiştirmeler, artık tek tek araçlarla değil, gerçek motorize birliklerle yapılmaya başlanır. Bununla birlikte, yeri iyi seçilirse, aynı sonuçlara varılabilir, birlik dağıtılır, güçler tek bir aracın üzerinde yoğunlaştırılır. Bu durumda, gerilla savaşı taktiğinin temel unsurları gözönünde bulundurulmalıdır: arazinin son derece iyi bilinmesi, ve kaçıp kurtulmaya yarayacak bütün ikinci derecedeki yolların gözetlenmesi. Bölge halkının tanınması, ikmal, ulaşım, yaralı arkadaşların geçici ya da sürekli olarak gizlice misafir edilmesi gibi konularda halkın tam desteğine sahip olma. Son olarak, belirli bir noktada sayısal üstünlük, büyük bir hareketlilik ve yedekler.
Bütün bu koşullar biraraya gelmişse, düşmanın ulaşım yollarının şaşırtıcı saldırılara uğratılması,oldukça önemli sonuçlar verir.
Gerilla taktiğinin önemli bir öğesi, tüm insanlara karşı takınılacak tavırdır. Düşmana karşı davranış başlı başına önem taşır: saldırı büyük bir şiddetle yapılmalıdır, aynı şekilde, hafiyeliğe, cinayet işlemeye kalkışan bütün nefret verici unsurlara karşı da aynı tutum sözkonusudur. Fakat, askeri görevlerini yerine getirmek için dövüşen -ya da öyle sanan- askerlere karşı olanaklar elverdiği ölçüde merhametli olunmalıdır. Büyük harekat üsleri ya da düşmanın erişemediği yerler yoksa, esir alınmamalıdır: hayatta kalanlar serbest bırakılmalı, yaralılar, tüm çarelere başvurularak tedavi edilmelidir. Sivil halka karşı davranışların temeli, bölge halkının gelenek ve adetlerine büyük bir saygı olmalı, gerillanın ahlaki bakımından ezici askere göre üstünlüğünü kanıtlamalıdır. Özel durumlar dışında, suçluya kendini savunma olanağı vermeden adalet yerine getirilmemelidir.

GERİLLA SAVAŞININ STRATEJİSİ

Gerilla terminolojisinde, strateji, topyekün askeri durumun ışığında ulaşılacak hedeflerin ve bu hedeflere ulaşmanın değişik yollarının tahlilinin kavranışıdır.
Gerilla kolunun bakış açısından doğru bir stratejik değerlendirme için, temel olarak düşmanın hareket tarzının ne olacağını tahlil etmek zorunludur. Eğer son hedef, her zaman, hasım gücün topyekün imhasıysa, düşman, bir iç savaşta bu standart görevle karşı karşıyadır: o, gerilla kolunun tüm üyelerini topyekün imha etmeye girişmek zorundadır. Diğer taraftan gerilla savaşçısı, düşmanın bu çözüme ulaşmak için hangi çarelere güvendiğini, hangi araçlara dayandığını, insan, hareketlilik, halkın desteği, silahlanma ve kumandanın niteliği durumlarını tahlil etmek zorundadır. Stratejimiz, son hedefimizin düşmanı yenilgiye uğratmak olduğunu aklımızdan çıkartmayarak bu sonuçlara uygun olarak saptanmalıdır.
İncelenecek temel yönler vardır: örneğin, techizat ve bu techizatın kullanım tarzı. Bu tür bir savaşta, bir tankın, bir uçağın değerinin ne olacağının kesinlikle araştırılması. Düşmanın silahları, mühimmatı, alışkanlıkları gözönünde tutulmalıdır; çünkü, gerilla gücünün temel ikmal kaynağı, düşmanın techizatıdır. Seçme olanağı varsa, düşmanın kullandığıyla aynı tip tercih edilmelidir, çünkü gerilla kolunun en büyük sorunu mühimmat eksikliğidir ve hasmı buna fazlasıyla sahiptir.
Hedefler tahlil edilip saptandıktan sonra, son hedefe ulaşmak için izlenecek adımların planlanması gereklidir. Bu, savaşın gelişimine ve önceden görülemeyen koşulların ortaya çıkmasına bağlı olarak değiştirilebilecek ve düzenlenebilecek olsa da, bir ön planlama olacaktır.
Başlangıçta, gerilla savaşçısının temel görevi, imhadan kendini korumaktır. Yavaş yavaş, gerilla kolunun ya da kollarının üyeleri için bu yaşam tarzına kendilerini uydurmak ve kaçmayı becermek, düşman güçlerinin günlük saldırılarından kurtulmak kolaylaşacaktır. Bu koşullara ulaşıldıktan sonra, gerilla, düşmanın menzilinin dışında ya da düşmanın saldırmaya cesaret edemeyeceği derecede büyük bir güç toplayarak ulaşılamaz bir konuma sahip olarak düşmanı tedrici olarak yıpratmayı sürdürmesi gereklidir. Bu, ilkin, gerilla koluna karşı etkin savaş noktalarına en yakın yerlerde ve daha sonra düşman bölgesinin içlerinde yürütülecektir; düşmanın iletişim hatlarına saldırılacaktır; daha sonra da, düşmanın merkez üsleri ile harekât üslerine saldırılacak ya da taciz edilecek, gerilla güçlerinin tüm olanakları her yerde kullanılarak düşman çaresizliğe düşürülecektir.
Sürekli olarak vurmalıdır. Harekât bölgesinde bulunan düşman askerine uyuyacak zaman bırakmamalıdır. İleri karakolları sistematik olarak saldırıya uğratılmalı ve tasfiye edilmelidir. Her an düşmanda çepeçevre kuşatıldığı izlenimini uyandırmalıdır. Bu saldırılar, ormanlık ve engebeli arazide gece ve gündüz aynı şiddette sürdürülmeli; düşman devriyelerinin girmesi kolay olan açık arazilerde sadece geceleri yapılmalıdır. Bütün bunlar, halkla tam bir işbirliği ve arazinin çok iyi bilinmesini gerektirir. Bu iki koşul, gerilla savaşçısının yaşamının her dakikasında yeniden kendini gösterir. Bu nedenle, şimdiki ve gelecekteki harekât alanlarının eğitim merkezlerinin yanısıra, yoğun bir kitle çalışması, devrimin itici güçlerinin ve hedeflerinin anlatılması, kesinlikle düşmanın halka karşı zafer kazanamayacağı çürütülemez gerçeğinin propagandasının yapılması gereklidir. Bu kesin gerçeği hissetmeyen gerilla savaşçısı olamaz.
Başlangıçta, çalışma gizlice yürütülmelidir. Her köylüye, içinde çalışılan topluluğun her üyesine, gördüğü ve işittiği şeyleri kimseye açıklamaması öğütlenmelidir. Daha sonraları, devrime karşı doğruluklarına en sağlam biçimde güvenilen köylülerin yardımına başvurulur, sonra bunlar bağlantı, eşya ve silah taşınması gibi görevlerde kullanılır, bildikleri bölgelerde kılavuzluk yaparlar. Sonunda, çalışma merkezlerinde artık örgütlenmiş olan kitlelerin eylemine sıra gelir, bunun sonucu genel grevdir.
Grev, iç savaşlarda en önemli bir faktördür, fakat buna erişmek için ikinci dereceden bir dizi koşul gereklidir. Bu koşullar her zaman mevcut değildir ve çok az durumda kendiliğinden oluşurlar. Devrimin amaçlarını açıklayarak ve halkın gerçek gücünü ve olanaklarını göstererek bu temel koşulları yaratmak gereklidir.
Yine, daha önceleri, nisbeten daha az tehlikeli işlerde etkinliklerini göstermiş, çok homojen, belirli küçük gruplara başvurarak sabotaj yaptırmaya başlamalıdır. Bu, gerilla savaşının bir başka etkili silahıdır, tüm ordular felce uğratılabilir, bir bölgenin endüstriyel hayatı altüst edilebilir, bir şehrin sakinleri çalışmaktan alıkonulabilir, ışıktan, sudan, haberleşmeden yoksun edilebilir, bazı saatler dışında sokağa çıkmamaya zorlanabilir.
Bu başarılırsa, savaşçı birlikleriyle birlikte düşmanın morali giderek düşer, istenilen zamanda toplanacak biçimde meyva olgunlaşmıştır.
Gerilla eyleminin yeraldığı toprağın genişletilmesi düşünülebilir. Fakat asla aşırı büyümeye vardırılmamalıdır. Daima güçlü bir harekât üssü bulundurulmalı ve tüm savaş süresince güçlendirilmesi sürdürülmelidir. Bölge halkına yeni düşünceler kabul ettirilmeli, azılı devrim düşmanları tecrit edilmeli ve bu alanın içinde, siperler, mayınlar ve haberleşme gibi tamamen savunmayla ilgili sistemler geliştirilmelidir.
Bir gerilla birliği silah ve savaşçı bakımından azımsanmayacak bir güce ulaştığında, yeni kollar oluşturulmalıdır. Bu, arı kovanında yeni kraliçe arının, arıların bir kısmıyla başka bir bölgeye gitmesiyle aynı şeydir. Daha önce açıkladığımız sürece göre, yeni kollar diğer düşman bölgelerine nüfuz ederken, ana kovan, en değerli gerilla şefi ile daha az tehlikeli bölgede kalır.
Bir an gelir ki, çeşitli kolların işgal ettiği alan bunlara çok dar gelmeye başlar, düşman tarafından sağlam şekilde elde tutulan bölgelere doğru ilerlerken büyük güçlerle karşı karşıya gelebilirler. Bu durumda kollar birleşir, sıkı bir cephe oluştururlar, mevzii savaş verir, düzenli ordu gibi savaşırlar. Bununla birlikte, eski gerilla ordusu üssünden ayrılamaz. O halde, düşman hatlarının gerisinde, yeni gerilla kolları oluşturulması gerekir, bunlar birinciler gibi davranır ve yavaş yavaş kontrolleri altına alıncaya kadar, yeni bölgeye nüfuz ederler.
Böylece gerillalar, saldırı aşamasına, müstahkem üsleri kuşatma ve takviye güçlerini bozguna uğratma aşamasına, kitlelerin her gün daha da artan kitle eylemleri aşamasına erişirler; ve tüm ulusal topraklar üzerinde savaşın nihai amacına, zafere ulaşırlar.

GERİLLA SAVAŞININ ÖZÜ

Küba halkının, Batista diktatörlüğüne karşı silahlı zaferi, sadece, tüm dünya gazetelerinin yazdığı gibi destansı bir zafer olmakla kalmamış, Latin Amerika halk kitlelerinin davranışlarıyla ilgili eski dogmaları da yıkmıştır. Bu devrim bir halkın, gerilla savaşıyla, kendisini ezen bir yönetimden kurtulabileceğini elle tutulur, gözle görülür biçimde kanıtlamıştır.
Küba devriminin:
1. Halk güçlerinin düzenli orduya karşı savaşı kazanabileceğini,
2. Devrim yapmak için tüm koşulların biraraya gelmesini beklemenin her zaman gerekli olmadığını, ayaklanma odağının bunları yaratabileceğini,
3. Azgelişmiş Amerika'da, silahlı savaşın temel alanının kır olması gerektiğini kanıtlayarak, Amerika'da devrimci hareketlerin mekanizmasında üç temel değişim meydana getirdiğini düşünüyoruz.
İlk iki madde, hareketsizliklerini profesyonel ordulara karşı birşey yapılamayacağı gibi bahanelerle haklı çıkarmaya çalışan devrimcilerin ya da sözde-devrimcilerin, mekanik biçimde bütün nesnel ve öznel koşulların biraraya gelmesini bekleyen, bunları hızlandırmayı düşünmeyenlerin bozgunculuklarına karşıdır. Bu çürütülemez iki gerçek, bugün tamamen açıktır; fakat eskiden bunlar Küba' da tartışılıyordu ve belki de Latin-Amerika'da hâlâ bu böyledir.
Tabii ki, devrim için gerekli tüm koşulların biraraya gelmesi için yalnızca gerilla faaliyetinin itici gücü yetmez. İlk odağın kuruluş ve sağlamlaştırılmasının en azından bazı elverişli koşulları gerektirdiği unutulmamalıdır. Halk, sivil talepler çerçevesinde sosyal amaçlar için savaşmanın beyhude olduğunu açıkça görmelidir. Barışı bozan, kesinlikle, ezenlerin hukuka karşı iktidarda kalmalarıdır.
Bu koşullarda, halkın hoşnutsuzluğu giderek daha kesinlikle kendini açığa vuracak ve direnişin, başlangıçta otoritelerin tutumu yüzünden, bir mücadele embriyonu halinde kristalleşeceği an gelecektir.
Bir hükümet, hileli olsun ya da olmasın, halk oyuyla iktidara gelmişse ve az da olsa anayasaya uygunluk görünümünü koruyorsa, barışçıl mücadele olanakları henüz tüketilmiş olmayacağından, gerillanın çıkışı gelişemeyebilir.
Üçüncü katkı, stratejinin temelidir; stratejik düzen, dogmatik ölçütlere bağlı kalarak, kitle mücadelesini şehir hareketlerinde merkezleştirmeyi ileri sürenlere, bütün azgelişmiş Amerika ülkelerinin hayatında köylülüğün çok büyük katkısını tümüyle unutanlara karşı koyacak biçimde kurulmalıdır. Örgütlü işçi kitlelerinin şehirlerdeki mücadelelerini küçümsemiyoruz, yalnızca, anayasalarımızın garantilerinin havada kaldığı ya da bilmezlikten gelindiği durumlarda, onların silahlı mücadeleye katılımının gerçek olanağını dikkatli bir biçimde tahlil etmek zorundayız. Bu koşullarda, illegal işçi hareketi çok büyük tehlikelerle yüzyüzedir. Onlar, silahsız olarak gizlice faaliyet yürütmek zorundadırlar. Kırda ise, durum bu kadar zor değildir, çünkü kırsal bölgelerde, baskı güçlerinin erişemediği yerlerde yaşayanlar silahlı gerillanın desteğindedir.
Daha ilerde, çözümlememizi inceden inceye geliştireceğiz, fakat şimdiden, daha bu eserin başında, bizce temel katkımız olan, Küba devrimci deneyinden çıkarılmış, bu üç sonucu not edelim.
Gerilla savaşı, halkın kurtuluş mücadelesinin temeli olarak, her zaman aynı kurtuluş iradesinden kaynaklanmakla birlikte, bazı karakteristikler, çeşitli yönler gösterir. Açıktır ki —ve yazarlar bunu daima söylemişlerdir— savaş bir dizi belirli bilimsel yasaya karşılık verir ve bunlara uymayan başarısızlığa mahkumdur. Gerilla savaşı klâsik savaşın bir aşamasıdır; bunun bütün yasalarınca yönetilmelidir; fakat özel yönüyle, ayrıca uyulması gerekli ek yasalar getirir. Her ülkenin coğrafi ve toplumsal koşulları, gerilla savaşının kendini uyduracağı tarzları ve özel biçimleri belirler, fakat genel yasalar bu tip mücadelelerin hepsi için geçerlidir.
Şu an için bizim görevimiz, bu tip savaşın dayanacağı temel ilkeleri, kurtuluşlarını arayan halkların izleyeceği kuralları bulmak; gerçeklerden yola çıkarak teoriyi geliştirmek ve başkalarının yararlanması için deneyimimizi ortaya koymak ve genelleştirmektir.
Gözönünde tutulacak ilk soru, gerilla savaşında, savaşan tarafların kimler olduğudur. Bir yanda, ezenler ve onun ajanları, iyi teçhizatlanmış ve disiplinli profesyonel ordu; bu grup, çoğu durumlarda dışardan gelecek desteğe, ezenlerin uydusu olan bürokrasiye güvenebilir. Diğer yanda, ülkenin ya da söz konusu bölgenin halkı. Gerilla savaşının, bir kitle savaşı, bir halk savaşı olduğunu belirtmek önemlidir. Gerilla kolu, silahlı bir çekirdektir, halkın savaşan öncüsüdür. Onun gücünün kaynağı halk kitleleridir. Gerilla kolu, ateş gücü daha düşük olduğu halde, dövüştüğü düzenli ordudan sayıca az bir askeri birlik olarak düşünülmemelidir. Gerilla savaşı, ezenlere karşı savunmada çok az bir silaha sahip olsa da, çoğunluğun desteğine sahiptir.
Öyleyse, gerilla savaşçısı, yerel halkın tam desteğine güvenir, bu kesinlikle aranan bir koşuldur. Bir bölgede faaliyet gösteren haydut çeteleri örneğini gözümüzün önüne getirdiğimizde, bu apaçık görünür. Bu çeteler, gerilla ordusunun bütün karakteristiklerine sahiptirler: birlik, şefe saygı, cesaret, araziyi tanıma ve çok kez izlenecek taktiği cesaretle benimseme. Ancak, halkın desteğinden yoksun olmaları nedeniyle bu çeteler önüne geçilemez biçimde kamu gücü tarafından zararsız duruma getirilir ya da yokedilir.
Gerilla kolunun harekât tarzını tahlil ettikten, mücadele biçimini inceledikten, kitle tabanını anladıktan sonra, şu soruya yanıt verebiliriz: Gerilla savaşçısı niçin savaşır? Bu sorudan hareketle, kaçınılmaz olarak gerilla savaşçısının toplumsal reformcu olduğu, halkın ezenlere karşı için için kaynayan protestosunun yankısını meydana getirmek için silahları eline aldığı ve tüm silahsız kardeşlerini rezillik ve yoksulluk içinde tutan toplumsal rejimi değiştirmek için dövüştüğü sonucuna varırız. Gerilla savşaçısı, belirli bir dönemin egemen kurumlarına saldırır, bunu, koşulların izin verdiğince büyük bir güçle, bu kurumların yapılarını yıkmak için yapar.
GeriIla savaşı taktiğini, daha derinlemesine incelediğimizde, gerilla savaşçısının araziyi, varış ve geri çekilme yollarını, hızla manevra yapma olanaklarını, saklanılacak yerleri, ve tabii ki halkın desteğini eksiksiz bilmesi gerektiğini göreceğiz. Bütün bunlar, gerilla savaşçısının eylemini kırsal alanlarda ve küçük bir nüfusun yaşadığı meskün yerlerde, özellikle toprak mülkiyetinin toplumsal yapısını değiştirmek amacıyla yapılan halkın hak isteme mücadelelerinin yeraldığı yerlerde yapacağını gösteriyor. Diğer kelimelerle, gerilla savaşçısı herşeyden önce tarım devrimcisidir. Büyük köylü kitlesinin isteğini dile getirir: toprak sahibi olmak, üretim araçlarının, hayvanlarının, yıllar boyunca özledikleri herşeyin, hayatlarını ve üzerinde ölecekleri toprağı oluşturan herşeyin sahibi olmak.
İki ayrı tip gerilla savaşı olduğunu belirtmek gerekir: birincisi, büyük düzenli orduların tamamlayıcısı olan mücadele şekli —örneğin Sovyetler Birliği'nde Ukraynalı partizanlarda olduğu gibi— bu incelememizde gözönüne alınmamıştır. Bizi ilgilendiren yalnız ikinci biçimdir: Sömürge olsun olmasın, kurulu iktidara karşı mücadele içinde ilerleyen, tek üs olarak kırsal bölgelerde yerleşen ve yayılan silahlı bir grubun mücadelesi. Mücadeleyi harekete geçiren ideolojik yapı ne olursa olsun, ekonomik temelini toprak mülkiyeti isteği oluşturur.
Mao'nun Çin'i, güneyde, bozguna uğratılan ve hemen hemen yokedilen işçi gruplarının mücadelesiyle devrime başladı. Ancak, Yunnan büyük yürüyüşünden sonra, kırlara dayanınca ve hak davalarının temeli olarak tarım reformunu kabul edince yerleşti ve yükselen ilerleyişine başladı. Çinhindi'nde Ho Chi Minh' in mücadelesi, Fransız sömürgeci boyunduruğunun altında ezilen pirinç yetiştiricisi köylülere dayalıdır ve bu gücün yardımıyla, sömürgecileri alaşağı edecek kadar ilerlemiştir. Her iki durumda da, saldırgan Japonya'ya karşı yurtsever savaşın oluşturduğu paranteze rağmen, toprak için mücadele ekonomik temeli ortadan kalkmamıştır. Cezayir olayında, büyük arap milliyetçiliği düşüncesi, Cezayir'in hemen hemen tüm ekilebilir topraklarından bir milyon Fransız sömürgecisinin yararlanmasında ekonomik karşılığını bulmuştu. Özel koşulları gerilla savaşına uygun olmayan Porto-Rico gibi ülkelerde, hergünkü ırk ayrımına bağlı aşağılamalar yüzünden en derinden yaralanan ulusal ruhun temeli (proleterleştirilmiş olmasına rağmen) köylünün, istilacı yankee tarafından elinden alınan toprağı için duyduğu özlemdir. Başka koşullar altında olmakla birlikte, 30 yıllarının kurtuluş savaşı sırasında toprak mülkiyeti haklarını birlikte savunmak için gruplaşan Doğu Küba çiftliklerinin köylü, köle ve küçük mülk sahiplerini harekete geçiren de aynı merkez düşünceydi.
Gerilla savaşının gelişim olanakları hesaba katıldığında, yani gerilla kolunun gelişimiyle potansiyel olarak mevzii savaşa dönüşme olanakları hesaba katıldığında, bu savaş tipinin özel niteliğine rağmen, mevzii savaşın embriyonu, bir taslağı olarak kabul edilebilir. Konvansiyonel savaşa kadar gerilla kolunun gelişme ve savaş tarzını değiştirme olanağı, her muharebere, her çarpışmada ya da çatışmada düşmanı yenme olanağını olabildiğince büyütür. Bu yüzden, temel ilke, kesinkes kazanılamayacak hiçbir muharebeye, çarpışmaya ya da çatışmaya girişmemektir. Kötü niyetle yapılmış bir tanımlamaya göre, "gerilla savaşçısı savaş düzenbazıdır". Bunun anlamı, gerilla savaşının temel unsurlarının gizlilik, hile ve şaşırtmaca (süpriz) olduğudur. Tabii ki bu özel bir düzenbazlıktır, bazı anlarda zorlayıcı nedenlerle uygulanır, savaşın mutlaka bunlarla yapılacağına inandırıldığımız romantik ve sportmence görüşlerden farklı bir yol tutulur.
Savaş daima hasımlardan birinin diğerini imha etmeye çalıştığı bir mücadeledir. Bu amaca ulaşmak için hasımlar, güç kullanmanın dışında, her türlü kurnazlığa ve savaş hilesine başvurur. Askeri strateji ile taktikler, hasım grupların hedeflerinin ve bu hedeflere ulaşmak için kullandıkları araçların tahlilini ifade eder. Bu araçlar, düşmanın zayıf noktalarının avantajlarını kullanmayı içerir. Mevzii savaşta büyük bir ordunun her tekil birliğinin savaş eylemi, gerilla kolunun eylemiyle benzer özellikler gösterecektir: gizlilik, hile ve şaşırtmaca (süpriz). Ancak karşı taraf şaşırtmacayı (süprizi) önlemek için hazır bekliyorsa, bu taktik uygulanmaz. Ama yine de, gerilla kolu, kendi başına bir birlik olduğundan ve düşman tarafından denetlenemeyen geniş bir bölgede hareket ettiğinden, her zaman bu tür şaşırtmaca (süpriz) taktiğini gerilla saldırılarında uygulama olanağına sahiptir ve gerilla savaşçısının görevi bunu yapmaktır.
Bu, bazen "vur ve kaç" olarak adlandırılır ve bu doğrudur. Vur ve kaç, bekle, pusuya yat, tekrar vur ve kaç, ve düşmana hiçbir dinlenme olanağı tanımaksızın sürekli yinele. Burada, geri çekilme ve cephesel savaştan kaçınma tutumu, olumsuz bir yön olarak görünür. Bununla beraber, bu durum, herhangi bir savaşta olduğu gibi, son amacı düşmanı imha etmek, zafer kazanmak olan gerilla savaşının genel stratejisinin bir sonucudur. Nitekim, açıktır ki, gerilla savaşı, kesin zafere ulaşmak için uygun bir aşama değildir. Gerilla savaşı, savaşın başlangıç aşamasıdır ve sürekli gelişerek düzenli ordu özelliklerine sahip bir gerilla ordusu haline dönüşecektir.
O anda, düşmana son darbeyi vurmaya ve zafere ulaşmaya hazır olacaktır. Zafer, temeli bir gerilla ordusuna da dayansa, her zaman düzenli ordunun ürünü olacaktır. Modern savaşta bir tümenin generali birliklerinin başında ölmediği gibi; kendi kendinin generali olan gerilla savaşçısının da her muharebede ölmesi gerekli değildir. Yaşamını vermeye hazırdır, fakat gerilla savaşının bu olumlu yönü, her gerilla savaşçısının bir ideali savunmak için değil, onu gerçeğe çevirmek için ölmeye hazır oluşudur. Bu, gerilla savaşının (fighting) temelidir, özüdür. Mucizevi bir biçimde, küçük bir insan kolu, onu destekleyen büyük halk güçlerinin silahlı öncüsü, taktik hedeflerin ötesinde, kararlılıkla bir ideali gerçekleştirmek için, yeni bir toplum kurmak için, eskimiş yapıları yıkmak için ve nihayet toplumsal adaleti gerçekleştirmek için savaşır.
Bu açıdan bakıldığında sıradan yargılara konu olanlar, yeni bir ışık altında görülür, gerilla savaşçısının esinlendiği ereğin büyüklüğü onları haklı çıkarır, bu ereğe ulaşmak için başvurulacak yolların gizli kapaklılığı söz konusu değildir. Bu savaşçı tutum, bu korkusuz tutum, son hedefin büyük sorunlarıyla mücadele etme kararlılığı, gerilla savaşçısının büyüklüğüdür.

Şeyh Edebali Vasiyeti

ŞEYH EDEBALİ'NİN
OSMANLI DEVLETİNİN KURUCUSU ve
DAMADI OSMAN GAZİ'YE VASİYETİ

Ey oğul, artık Bey’sin!
Bundan sonra
öfke bize, uysallık sana.
Güceniklik bize, gönül almak sana.
Suçlamak bize, katlanmak sana.
Acizlik bize, hoşgörmek sana.
Anlaşmazlıklar bize, adalet sana.
Haksızlık bize, bağışlamak sana...

Ey oğul, sabretmesini bil,
vaktinden önce çiçek açmaz.
Şunu da unutma;
insanı yaşat ki devlet yaşasın.

Ey oğul, işin ağır,
işin çetin, gücün kula bağlı.
Allah yardımcın olsun...
Güçlüsün, kuvvetlisin,
akıllısın, kelamlısın!
Ama; bunları nerede,
nasıl kullanacağını bilmezsen
sabah rüzgarında savrulur gidersin.
Öfken ve nefsin bir olup aklını yener.
Daima sabırlı, sebatlı ve
iradene sahip olasın!
Dünya, senin gözlerinin gördüğü gibi
değildir. Bütün bilinmeyenler,
feth edilmeyenler,
görünmeyenler, ancak sen faziletli ve
ahlaklı olursan gün ışığına çıkacaktır.

Ey oğul ! Ananı , atanı say !
Bereket büyüklerle beraberdir.
İnancını kaybedersen ,
yeşilken çöllere dönersin.
Açık sözlü ol ! Her sözü üstüne alma !
Gördüğünü görme ! Bildiğini bilme !
Sevildiğin yere sık gidip gelme !

Ey oğul ! Üç kişiye acı :
Cahil arasındaki alime ,
zenginken fakir düşene,ve
hatırlı iken itibarını kaybedene.

Ey oğul! unutma ki,
yüksekte yer tutanlar,
aşağıdakiler kadar emniyette değildir.
Haklıysan mücadeleden korkma !...

Oğuz Kaan'ın Türklük Duası

ULU TANRI !.
GÜZEL TANRI !.
GÖK TANRI !.

Sen Türk'ü Türk yurtlarını koru !..

Düşman şerrinden sakla ! TÜRK'ü yiğitlikte daim et ! TÜRK'ü erlik davasıyla yaşat ! TÜRK'ü gerçekçi yap ! TÜRK'ün gönlüne herşeyden önce, hatta kursağına ekmek koymadan evvel TÜRK'lük sevgisini koy ! TÜRK'ü ideal ile yaşat ve ideali hakikat yapmaya çalışsınlar ! Törelerini canları gibi saklat ! TÜRK'e zevk ve rahat verme ! Bilakis zahmete alıştır ! Zahmetle yürekleri, bedenleri demir olsun ! Bu sayede onlara yüksek çalışma kudreti verirsin ! TÜRK'ü faal, cevval edersin. TÜRK'e değişmez bir seciye ver ! Zamanla seciyesi değişmesin, sade tekemmülle tadilat görsün !

ULU TANRI !.

Milli kuvvet, namus, ahlak, azim , sebat, ideal, TÜRKÇÜLÜK ruhu, yurtseverlik, ilim, sanat teşkilatı, intizam, beden kuvveti ve zenginlik ile hasıl olduğundan; TÜRK'e bunları ver ! TÜRK'ten hırsız, namuzsuz türerse hemen kahret ! TÜRK'e benlik, hem de yüksek bir benlik ver ! TÜRK nefsine itimat sahibi olsun ! TÜRK'ü muhakemeli, ciddi adam olarak yarat ! Hissiyatına kapılıp, öfke ile ayaklanmasın ! Birden barut gibi parlamasın ! Daima soğuk kanlı olsun ! TÜRK'ü her milletten cesur yarat ! Öç almayı TÜRK asla unutmasın !

ULU TANRI !.

Namuzsuz bir tek TÜRK yaratacağına, dünyayı yık daha iyi ! Ne kadar korkak TÜRK varsa hepsini helak et ! TÜRK herşeyi mukayese etsin ! Yalnız akıl ve mantık denen şeylere bırakma onu ! Sabırlı, derde dayanıklı olsun ! İradesi çelik gibi olsun ! Dönek TÜRK yaratma ! TÜRK'leri maymun iştahlı yapma ! TÜRK daima ihtiyatla adım atsın ! Kimsenin tatlı diline inanmasın ! Kimseye emniyet olmasın ! Çalışma zekâdan üstün bir kıymet olduğundan, TANRI, sen TÜRK'ü çalışkan et ! TÜRK'ün ömrü çalışma ile geçsin ! Ona daima çalışma aşkı ver ! Hele elbirliği ile çalışmayı alet etsin ! Tembel TÜRK'ü hemen öldür ! TÜRK'e her milletinkinden üstün zeka ver! Zeka ve çalışma; ikisi bir arada olunca TÜRK'ün önünde durulmaz! Milli büyüklüğün tek şartı yüksek ideal, buna alışmak için de yüksek ahlak, fedakarlık ve sebat lazım olduğundan TÜRK'leri ahlaklı, sebatlı ve fedai kıl! TANRI, TÜRK'leri sen kendi elinle birleştir ve herşeyden evvel ruhları birleşsin! Onları tek bir kafa gibi birleştirici kültür sahibi et! TÜRK'ü töresine sadık kıl, Tanrı! TÜRK budunu: Biliniz ki atalar töresi asırların tecrübesi ile husule gelmiş büyük bir hikmettir. Tanrı beni töreye dokunmaktan ve dokundurmaktan sakladı ve saklasın!

ULU TANRI !.

Türk milletini lafçı değil, elinden iş gelir insanlar et ! Bir şey söylemek vazife yapmak değildir. Onu fiilen yapmak ve yaptırmanın vazife olduğunu beyinlere sok !

GÜZEL TANRI !.

Sana hepsinden çok yalvardığım şudur : TÜRK'ü dalkavukluktan kurtar ! Dalkavukluk ve emsali vasıtalara zengin olmaktan koru ! TÜRK'e kötü para hırsı verme ! Dalkavukları yok et !

AMAN TANRI !.

TÜRK aile, töre ve disiplinini her şeyden evvel koru! TÜRK toprağında hürler yaşasın. Adaletten başka bir şey hüküm sürmesin! Sen TÜRK'e tabii şeylere tabiata karşı sevgi ver! TÜRK yurdunda yoksulluk o kadar azalsın ki fakirlik suç sayılsın!

Acunu ( Dünyayı ) Yaratan Yüce Tanrı !.

TÜRK'e insaniyetten evvel TÜRK milletini düşündür. İnsanların insaniyet dedikleri şey, göz boyamak için icat edilmiş bir boyadır. İnsaniyet maskesi taşıyan öyle milletler vardır ki maskelerinin altında canavarlar yaşar. İnsaniyeti gören olmadı. TANRI, TÜRK'e sağlam, sürekli irade ver! Güçlüklerde, sabrını, tahammülünü aynı zamanda gayretini arttır! Ona esas seciye olarak vazife muhabbeti ve mesuliyet duygusu ver! Mesuliyeti TÜRK yurdundan eksik etme! En büyük kuvvetinTÜRKLÜK aşı olduğunu TÜRK'e öğret!

TANRI !.

TÜRKÇE konuşulan, TÜRK'e yurtluk etmiş olan yerleri kıyamete kadar TÜRK'ün hükmü altında bırak !

TANRI TÜRK'Ü KORUSUN VE YÜCELTSİN...

Yunus Emre Şiirleri

BEN YÜRÜREM YANE YANE

Ben yürürem yane yane, Aşk boyadi beni kane

Ne akilem ne Divane, Gel gör beni aşk neyledi

Gah eserem yeller gibi, Gah tozaram yollar gibi

Gah akaram seller gibi, gel gör beni aşk neyledi

*** ***

Akan sulayın çağlaram, Dertli cigerem dağlaram

Şeyhim anuban ağlaram, gel gör beni aşk neyledi

Ya elim al kaldır beni, ya vaslına erdir beni

Çok ağladım güldür beni, gel gör beni aşk neyledi

*** ***

Mecnun oluban yürürem, ol yari düşte görürem

Uyanıp melul oluram, gel gör beni aşk neyledi

Miskin Yunus biçareyem, baştan aşağı yareyem

Dost ilinden avareyem, gel gör beni aşk neyledi

*** ***

Akıl : Akıllı

Divane : Deli, Meczup

Melül : Elem

---

SEVELİM SEVİLELİM

Hak cihana doludur, kimseler Hakkı bilmez

Onu sen senden iste, o senden ayrı olmaz

Dünyaya gelen geçer, bir bir şerbetin içer

Bu bir köprüdür geçer, Cahiller onu bilmez

*** ***

Gelin tanış olalım, işin kolayın tutalım

Sevelim sevilelim, dünya kimseye kalmaz

Yunus sözün anlar isen, mani'sini dinler isen

Sana iyi dirlik gerek, bunda kimseler kalmaz

*** ***

Mani : Anlam

---

GÖNÜLLER YAPMAYA GELDiM

Benim bunda kararım yok, bunda gitmeye geldim

Bezirganım mataım çok, alana satmağa geldim.

Ben gelmedim da'vi için benim işim sevi için

Dostun evi gönüllerdir, gönüller yapmağa geldim

*** ***

Dost eşruğu deliliğim, aşıklar bilir neliğim

Devşuruben ikiliğim, birliğe bitmeye geldim

Yunus Emre aşık olmuş, ma'şuka derdinden olmuş

Gerçek erin kapısında ömrüm harcamaya geldim

*** ***

bezirgan: Tüccar

mata : Mal,erzak

dav'i : Dava peşinde koşmak,kavga,dava.

sev'i : Sevgi

eşruk : Sarhoşluk

devşuruben : Kaldırıp

bitmek : Kavuşmak

maşuk : Allah (aşık olunan)

---

DİLSİZLER HABERİN

Dilsizler haberin kulaksız dinleyesi

Dilsiz kulaksız sözü, can gerek anlayaşı

Dinlemeden anladık, anlamadan eyledik

Gerçek erin bu yolda yokluktur sermayesi

*** ***

Biz sevdik aşık olduk, sevildik maşuk olduk

Her dem yeni dirlikte, bizden kim usanası

Miskin Yunus ol veli, yerde gökte dopdolu

Her taş altında gizli, bin imran oğlu MUSİ

*** ***

di�rlik: Hayat

imran oğlu MUSİ : MUSA peygamber

---

AŞK KİTABIN OKURUZ

Söylememek harcısı, söylemeğin hasıdır

Söylemeğin harcısı, gönüllerin pasıdır

Cümle yaratılmışa bir göz ile bakmayan

Halka müderris ise, hakikatte asidir

*** ***

Şeriat haberini şerh ile eydem işit

Şeriat bir gemidir, hakikat deryasıdır

Ol geminin tahtası her nice muhkem ise

Deniz mevci kat olsa, tahta uşanasıdır

*** ***

Bundan içeri haber işit, eydeyin ey yar

Hakikatin kafiri, şer'in evliyasıdır

Biz talib-i ilimleriz, aşk kitabın okuruz

Calap müderris bize, aşk hod medresedir

*** ***

Harcısı : Uygunu

Has : Güzel

Şeriat : Kuranın Dışsal, açık anlamı

Şerh : Açıklama

Eydem : Söyleyim

Hakikat : Kuranın gizli anlamlarının bilindiği makam

Muhkem : Kuvvetli

Mevc : Dalga

Kat : Kesme

Uşanmak : Kırılmak

Kafir : İnkar eden, gerçeği örten

Şer'in : Şeriatın

Evliya : Hak dostu,Hakiki dindar

Talib-i ilim : İlim öğrenen

Hod : Kendi, zaten

---

NİCE BESLEYESİN

Nice bir besleyesin, bu kadd ile kameti

Düştün dünya zevkine unuttun kıyameti

Dürüs, kazan, ye yedir, bir gönül ele getir

Yüz KABEden yiğrektir, bir gönül ziyareti

*** ***

Uslu değil delidir Halka Salusluk satan

Nefsin müslüman etsin var ise kerameti

Yunus imdi sen dahi, gerçeklerden olagör

Gerçek erenler imiş, cümlenin ziyareti

*** ***

Kadd : Boy,pos

Kamet : Boy

Dürüs : Toplayıp biraraya getirme

Yiğrek : Daha iyi

Salusluk: Hilekarlık

Keramet : Olağanüstü işler, haller

---

BU BİR ACAİB HALDİR

Bu bir acaip haldir bu hale kimse ermez

Alimle davi kılar, Veli değme göz görmez

İlm ile hikmet ile, kimse ermez bu sırra

Bu bir acaib sırdır, ilme kitaba sığmaz

*** ***

Alem ilmi okuyan, dört mezhep sırrın duyan

Aciz kaldı bu yolda, bu aşka el uramaz

Yunus canını terk et, bildiklerini terk et

Fena olmayan suret, şahına vasıl olmaz

*** ***

Davi : Savunulan sey

Veli : Amma lakin

Fena : Benliği terkedip yokluk halinde olma

---

AŞK MAKAMI

Aşk makamı al� ır, aşk kadim ezelidir

Aşk sözünü söyleyen, cümle kudret dilidir

Diyen o, işiten o, gösteren o

Her sözü söyleyen o, suret can menzilidir

*** ***

Suret söz kanda buldu, söz sahibi kaçan oldu

Surete kendi geldi, dil hikmetin yoludur

Bu bizim işretimiz, oldur bu lezzetimiz

İçip esridiğimiz, aşk şerbeti gölüdür

Yunus sözünde yalan, görmedi mumin olan

Ömrün zülmete salan, marifet yoksuludur

*** ***

Ali : Yüksek,yüce

Menzil : Ulaşılacak yer

İşret : Eğlence

Eşrimek: Sarhoş olmak

Zülmet : Karanlık

Marifet: Tasavvufta üstün bir makam

---

HAK BİR GÖNÜL VERDİ

Hak bir gönül verdi bana, ha demeden hayran olur

Bir dem gelir şadan olur, bir dem gelir giryan olur

Bir dem gelir söyleyemez, bir sözü şerh eyleyemez

Bir dem cehalette kalır, nesne bilmez nadan olur

*** ***

Bir dem dev olur ya peri, viraneler olur yeri

Bir dem uçar BELKIS ile sultan-ı ins u can olur

Bir dem varır mescitlere, yüz sürer anda yerlere

Bir dem varır deyre girer, incil okur ruhban olur

*** ***

Bir dem gelir İSA gibi ölmüşleri diri kılar

Bir dem girer kibr evine, Firavn ile Haman olur

Bir dem döner CEBRAİLE rahmet saçar her mahfile

Bir dem gelir gümrah olur, miskin Yunus hayran olur

*** ***

Hayran : Şaşkın

Şadan : Sevinçli

Giryan : Ağlayan

Beşaret: Mujdelenmek

Şerh : Açıklama

Nadan : Cahil

Deyr : Kilise

Ruhban : Rahip

Mahfil : Toplantı yeri

Gümrah : Sapmış

---

AŞKIN ALDIN BENDEN BENİ

Aşkın aldı benden beni, bana seni gerek seni

Ben yanarım dün ü günü, bana seni gerek seni

Ne varlığa sevinirim, ne yokluğa yerinirim

Aşkın ile avunurum bana seni gerek seni

*** ***

Aşkın aşıklar öldürür,Aşk denizine daldırır

Tecelli ile doldurur,bana seni gerek seni

Aşkın şarabından içem,Mecnun olup yola düşem

Sensin dün ü gün endişem, Bana seni gerek seni

*** ***

Sufilere sohbet gerek, Ahilere ahret gerek

Mecnunlara Leyla gerek, bana seni gerek seni

Eğer beni öldüreler, külüm göğe savuralar

Toprağım anda çağırır, bana seni gerek seni

*** ***

Cennet dedikleri ne ki, bir kaç köşkle birkaç huri

İsteyene ver onları, bana seni gerek seni

Yunus-durur benim adım, gün geçtikce artar ödüm

İki cihanda maksudum, bana seni gerek seni

*** ***

Tecelli: Allah eserlerinin mevcut olanda görünmesi

Sufi : Derviş

Maksud : Amaç

---

BİR KEZ GÖNÜL YIKTIN İSE

Bir kez gönül yıktın ise

Bu kıldığın namaz değil

Yetmişiki millet dahi

Elin yüzün yumaz değil

*** ***

Yol odur ki, doğru vara

Göz odur ki, Hakkı göre

Er odur ki alçak dura

Yüceden bakan göz değil

---

İLİM İLİM BİLMEKTİR

İlim ilim bilmektir, ilim kendin bilmektir

Sen kendini bilmezsin, ya nice okumaktır

Okumaktan mani ne, kişi Hakkı bilmektir

Çün okudun bilemedin, ha bir kuru emektir

*** ***

Okudum bildim deme, çok taat kıldım deme

Eri hak bilmez isen, abes yere yelmektir

Dört kitabın manisi, bellidir bir elif te

Sen elif dersin hoca, manisi ne demektir

*** ***

Yunus der ki Ey hoca

Gerekse var bin Hacca

Hepisinden iyice

Bir gönüle girmektir

*** ***

Taat : İbadet

Abes : Boş yere, boşuna

Yelmek : Ardından gitmek

Manisi : Anlamı

---

EY BENİ AYIPLAYAN

Ey beni ayıplayan, gel beni aşktan kurtar

Elinden gelmez ise, söyleme fasid haber

Hiç kimsene kendinden, halden hale gelmedi

Cümlemizin halini, maşuk eder mukarrer

*** ***

Aşıkların her hali, Maşuk katında biter

Sözün var ona söyle, benim elimde ne var

Her kim aşk kadehinden,içti ise bir cura

Ona ne yad ne biliş, ona nesrik ne humar

*** ***

Dost yüzünden nikabı, her kim giderdi ise

Hicap kalmadı ona, ayruk ne hayr u ne şer

Şeriat edebinden korkaram söylemeye

Yokise eydeyidim daha ayrıksı haber

Dost kılıçından Yunus ölürse gam değil

Dost göğünden uyanan, Maşuk burcundan doğar

*** ***

Fasid : Bozucu, fesat

Mukarrer : Kararlaştırılmış

Cur'a : Yudum

Yad : Yabancı

Biliş : Tanıdık

Humar : İçkinin verdiği başağrısı

Nesrik : Sarhoş

Ayrıksı : Aykırı

Nikap : Perde, yüz örtüsü

---

HABER EYLEN AŞIKLARA

Haber eylen aşıklara, Aşka gönül veren benem

Aşk bahrisi oluban denizlere dalan benem

Gördüm göğün meleklerin, her biri bir işteymis

Hak Calabın zikrin eden İNCİL benem KURAN benem

*** ***

Gördüm diyen değil, gören

Bildim diyen değil, bilen

Bilen O'dur, gösteren O,

Aşka esir olan benem

*** ***

Deli oldum adım Yunus

Aşk oldu bana kılavuz

Hazrete değin yalınız

Yüz sürüyü varan benem

---

BU ZAMANDA MÜSLÜMANLAR

Müslümanlar zamane yatlı oldu

Helal yenmez, haram kıymetli oldu

Fakirler miskinlikten çekti elin

Gönüller yıkıben heybetli oldu

*** ***

Peygamber yerine geçen hocalar

Bu halkın başına zahmetli oldu

Yunus gel aşık isen tevbe eyle

Nasuh'a tevbe ucu kutlu oldu

*** ***

Nasuh tevbesi : Bir daha bozmamak üzere edilen tevbe

---

AŞIKLAR ÖLMEZ

Ya rab bu ne derttir derman bulunmaz

Benim garip gönlüm aşktan usanmaz

Aşık ki cana kaldı aşık olmaz

Canın terketmeyen, ma'şukun bulmaz

*** ***

Aşk pazarıdır bu canlar satılır

Satarım canımı kimseler almaz

Aşık, bir kişidir, Bu dünya malın

Ahiret korkusun bir pula saymaz

*** ***

Bu dünya ol ahiretten içeri

Aşıkın yeri var kimseler bilmez

Yunus öldü diye sela verirler

Ölen hayvan imiş, AŞIKLAR ÖLMEZ

*** ***

GÖNÜL CALABIN TAHTI

Miskinlikte buldular, kimde erlik var ise

Merdivenden ittiler, yüksekten bakar ise

Gönül yüksekte gezer, dem-be-dem yoldan azar

Dış yüzüne o sızar içinde ne var ise

*** ***

Ak sakallı pir hoca, bilemez hali nice

Emek vermesin hacca, bir gönül yıkar ise

Sağır işitmez sözü, gece sanar gündüzü

Kördür münkirin gözü, alem münevver ise

*** ***

Gönül Calabın tahtı, CALAP gönüle baktı

İki cihan bedbahtı, kim gönül yıkar ise

Sen sana ne sanırsan ayrugada onu san

Dört kitabın manası budur eğer var ise

*** ***

Bildik gelenler geçmiş, konanlar geri göçmüş

Aşk şarabından içmiş, kim mana duyar ise

Yunus yoldan azuban, yüksek yerde durmasın

Sinle sırat görmeye, sevdiği didar ise

*** ***

Dem-be-dem : Zaman zaman

Münevver : Bilgili, aydın

Calap : ALLAH

Pir koca : İhtiyar

Bedbaht : Talihsiz

Sin : Mezar

Sırat : Cennet yolu

Didar : Allaha kavusma, hakkın yüzü

---

KİME GÖNÜL VERİR İSEM

Kime gönül verir isem, benim ile yar olmadı

Halim bilip derdim sorup bana vefadar olmadı

Haktan meğer takdir idi, Aşık oldu gönlüm sana

Hiç kimseler bencileyin, aşka giriftar olmadı

*** ***

İbrahime Nemrud odunu, aşktır gülistan eden

Aşktan nazar ericeğiz, gülzar oldu nar olmadı

Aşkta kahırlar çok olur, Aşıklara gayret gerek

Yunus aşık oldun ise, aşıklarda ar olmadı

*** ***

Giriftar : Tutkun olmak, tutulmak

Gülistan,gülzar : Gül bahcesi

Nar : Ateş

Ar : Utanma

---

AŞK VER BANA

İlahi bir aşk ver bana, kandalığım bilmeyeyim

Yavı kılayım ben beni, isteyiben bulmayayım

Al gider benden benliği, doldur içime şenliği

Diriliğimde öldür beni, varıp orda ölmeyeyim

*** ***

Bülbül olup öteyim, dost bahçesinde yatayım

Gül oluben açılayım, ayruk dahi solmayayım

Aşkdır derdin dermanı, aşk yoluna koydum canı

Yunus Emre eydur bunu, bir dem aşksız olmayayım.

*** ***

Kanda : Nerede

Yavı kılmak: Kaybetmek

Ayruk : Artık, baska

Eydur : Söylemek

Dem : An,vakit

---

AŞK

işitin ey yarenler, kıymetli nesnedir aşk

Sultanları kul eyler, hikmetli nesnedir aşk

Akilleri şaşırır deryalara düşürür

Kayaları söyletir, kuvvetli nesnedir aşk

*** ***

Aşksızlara verme öğüt, öğüdünden ala değil

Aşksız adem hayvan olur, hayvan öğüt bilir değil

---

SUFİYİM HALK iÇiNDE

Sufiyim halk içinde, tesbih elimden gitmez

Dilim marifet söyler gönlüm hiç kabul etmez

Söylerim marifeti, saluslanırım katı

Miskinliğe dönmeye gönlümden kibir gitmez

*** ***

Görenler elim öper, tac u hırkaya bakar

Söyle sanırlar beni, zerrece günah etmez

Dışımda ibadetim sohbetim hoş taatım

İç pazara gelince bin yıllık ayyar etmez

*** ***

Dışım derviş içim boş, dilim tatlı sözüm hoş

Amma ettiğim işi dinin değişen etmez

Yunus eksikliğini Allah'ına arz eyle

Onun keremi çoktur sen ettiğin o etmez

*** ***

Saluslanmak : Hilekarlık, düzenbazlık.

---

DERVİŞLİK DEDİKLERİ

Dervişlik dedikleri hırka ile tac degil

Gönlün derviş eyleyen hırkaya muhtaç değil

Durmuş marifet söyler, erene Yunus Emrem

Yol eriyle yoldadır, yolsuza yoldaş değil

---

HİC BİR KİŞİ BİLMEZ BİZİ

Hiç bir kişi bilmez bizi, biz ne işin içindeyiz

Ne hırsımız baydır bizim, ne nefsimiz içindeyiz

Bir kimsenin devletine, ta'nediben biz gülmeyiz

Ne munkiriz alimlere, ne tersanın Hacındayız

Yunus eydur hey sultanım, özge şahım vardır benim

Ko dünya altın gümüşün, ne bakır-u tacındayız

*** ***

Bay : Zengin

Ta'netmek : Yermek, kınamak

Özge : Başka

Tersa: Hıristiyan

Munkir : İnkar eden

---

ERENLER YOLU

Canım erenler yolu inceden ince imiş

Süleymana yol kesen şol bir karınca imiş

Eydürler idi bana aşık avare olur,

Geldi başıma gördüm, ol söz yerince imiş

*** ***

Dört kitabın manisin okudum hasıl ettim

Aşka gelicek gördüm, bir uzun hece imiş

İki kişi söyleşir Yunus'u görsem diye

Biri eydur ben gördüm bir AŞIK koca imiş

---

AB-I HAYAT

Ab-I hayatın çeşmesi aşıkların visalidir

Sohbeti aşk ile eder, susamışları yakmaya

Aşk mı derim ben ona Tanrının uçmağın seve

Uçmak hod bir tuzaktır eblehler canın tutmağa

*** ***

Aşık olan miskin olur

Hak yoluna teslim olur

Her ne dersen boyun tutar

Çare yok gönül yıkmaya

*** ***

Ab-ı hayat : Ölümsüzlük suyu. Ledun ilmi, Hakka kavuşma.

Visal : Kavuşma

Uçmak : Cennet

Hod : Kendi.

Ebleh : Budala

Miskin: Benliği terketmiş

Boyun tutmak: Teslim olmak

---

İŞİTİN EY YARENLER

İşitin ey yarenler

Aşk bir güneşe benzer

Aşk olmayan gönül

Misal-i taşa benzer

*** ***

Taş gönülde ne biter

Dilinde agu tüter

Nice yumusak söylese

Sözü savaşa benzer

*** ***

Geç Yunus endişeden

Gerekse bu bişeden

Ere aşk gerek evvel

Ondan dervişe benzer

*** ***

Yaren : Dost

Agu : Zehir

Bişe : Orman

---

SENSİN KERİM

Sensin kerim sensin rahim, Allah sana sundum elim

Senden artuk yoktur emim, Allah sana sundum elim

Ecel geldi vade erdi, Bu ömrüm kadehi doldu

Kimdir ki içmeden kaldı, Allah sana sundum elim

*** ***

Gözlerim göğe süzüldü, canım göğüsten üzüldü

Dilim tetiği bozuldu, Allah sana sundum elim

Geldim salacam sarılır, Dört yana sela verilir

El namazıma derilir, Allah sana sundum elim

*** ***

Cun cenazeden şeştiler, üstüme toprak saçtılar

Hep koyubeni kaçtılar, Allah sana sundum elim

Yunus tap uzattın sözü, Allah'ına tutgil yüzü

Didardan ayırma bizi, Allah sana sundum elim

*** ***

Emim : İlacım

Salaca: Tabut taşıyan tahta

Sela : Ölüm haberinin duyurulması

Şeşmek: Çıkarmak

Tap : Yeter, kafi

Didar : Allahın cemali, yüzü

---

ÇAĞIRAYIM MEVLAM SENİ

Dağlar ile taşlar ile çağırayım mevlam seni

Seherlerde kuşlar ile çağırayım mevlam seni

Sular dibinde mahi ile, sahralarda ahu ile

Abdal olup ya hu diye çağırayım mevlam seni

*** ***

Gökyüzünde İSA ile Tur dağında MUSA ile

Elindeki asa ile çağırayım mevlam seni

Derdi okus EYYÜP ile, gözü yaşlı YAKUP ile

Ol MUHAMMED mahbub ile çağırayım mevlam seni

*** ***

Hamd u şükrullah ile, vasf-ı kulhuvallah ile

Daim zikrullah ile çağırayım mevlam seni

Yunus okur diller ile, ol kumru bülbüller ile

Hakkı seven kullar ile çağırayım mevlam seni

*** ***

Mahi : Balık

Ahu : Ceylan

Abdal : Derviş

ya hu : Allah

Okus : Çok

Mahbub: Sevgili

---

DERTLİ DOLAP

Dolap niçin inilersin, Derdim vardır inilerim

Ben Mevlaya Aşık oldum, Onun için inilerim

Benim adım dertli dolap, suyum akar yalap yalap

Böyle emreyledi CALAP, Derdim vardır inilerim

*** ***

Beni bir dağda buldular, Kolum kanadım kırdılar

Dolaba layık gördüler, derdim vardır inilerim

Ben bir dağın ağacıyım, Ne tatlıyım ne Acıyım

Ben Mevlaya duacıyım, Derdim vardır inilerim

*** ***

Şol dülgerler beni yondu, her azam yerine kondu

Bu iniltim Haktan geldi, Derdim vardır inilerim

Yunus burda gelen gülmez, Kişi muradına ermez

Bu fanide kimse kalmaz, Derdim vardır inilerim.

*** ***

CALAP : Allah

---

LA ŞERiKE OKURSUN

La şerike okursun, sonra şerik katarsın

Bire iki demegil, fitne kimden tutarsın

Cun KURAN gökten indi, Onu Allah buyurdu

Ondan haber ver bana, ha kitaptan ötersin

*** ***

İlim okumaktan gerek kendözünü bilmektir

Kendözünü bilmezsen bir hayvandan betersin

Kılarsın riya namaz, günahın çok hayrın az

Dinle neye varır söz, Cehennemde bitersin

*** ***

Halka fetva verirsin, Ne için sen tutmazsın

İhlas ile gelirsen bizden nesne utarsın

Sen fakihsin ben fakir, sana hiç tan'umuz yok

İlmin var amelin yok, günahlara batarsın

*** ***

Utarsın : Kazanırsın

Tan : Kınama

---

CANIM KURBAN OLSUN

Canım kurban olsun senin yoluna

Adı güzel kendi güzel Muhammed

Şefaat eyle bu kemter kuluna

Adı güzel kendi güzel Muhammed

*** ***

Mu'min olanların çoktur cefası

Ahirette olur zevk u sefası

Onsekiz bir alemin Mustafa'sı

Adı güzel kendi güzel Muhammed

*** ***

Yedi gökleri seyran eyleyen

Kürsi'nin üstünde cevlan eyleyen

Mi'racda ümmetini dileyen

Adı güzel kendi güzel Muhammed

*** ***

Dört caryar anun gökçek yaridur

Anı seven günahlardan beridur

On sekiz bin alemin sultanıdur

Adı güzel kendi güzel Muhammed

*** ***

Aşık Yunus nider dünyayı sensiz

Sen hak Peygambersin şeksiz şüphesiz

Sana uymayanlar gider imansız

Adı güzel kendi güzel Muhammed

*** ***

Kemter : Değersiz

Cevlan : Dolaşma

Şek : Şüphe

Şefaat : Bağışlanmasını dileme

---

CANLAR CANINI BULDUM

Canlar canını buldum bu canım yağma olsun

Assı ziyandan geçtim dükkanım yağma olsun

Ben benliğimden geçtim gözüm hicabın açtım

Dost vaslına eriştim gumanım yağma olsun

*** ***

Benden benliğim gitti hep mülkümü dost yuttu

La-mekana kavm oldum mekanım yağma olsun

Taalluktan üzüştüm ol dosttan yana uçtum

Aşk divanına düştüm divanım yağma olsun

*** ***

İkilikten usandım birlik hanına kandım

Derd-i şarabın içtim dermanım yağma olsun

Varlık cun sefer kıldı dost andan bize geldi

Viran gönül nur doldu cihanım yağma olsun

*** ***

Geçtim bitmez sağınçtan usandim yaz u kıştan

Bostanlar başın buldum bostanım yağma olsun

Yunus ne hoş demişsin bal u şeker yemişsin

Ballar balını buldum kovanım yağma olsun

*** ***

Assı : Kar, kazanç

Hicab : Perde, örtü, utanç

Vasl : Kavuşma

Guman : Şüphe

La-mekan : Mekansız

Kavm : Kavim, yaşanılan yer, topluluk

Taalluk : Alaka, ilgi

Üzüşmek : Kesilmek, koparılmak

Sağınç : Emel, istek

---

DERVİŞLİK DER Kİ BANA

Dervişlik der ki bana sen derviş olamazsın

Gel ne diyeyim sana sen derviş olamazsın

Derviş bağrı taş gerek gözü dolu yaş gerek

Koyundan yavaş gerek sen derviş olamazsın

*** ***

Döğene elsiz gerek söğene dilsiz gerek

Derviş gönülsüz gerek sen derviş olamazsın

Dilin ile şakırsın çok maniler dokursun

Vara yoğa kakırsın sen derviş olamazsın

*** ***

Kakımak varmışsa ger Muhammed de kakırdı

Bu kakımak sende var sen derviş olamazsın

Doğruya varmayınca Murşide ermeyince

Hak nasib etmeyince sen derviş olamazsın

*** ***

Derviş Yunus gel imdi ummanlara dal imdi

Ummana dalmayınca sen derviş olamazsın

*** ***

Kakımak : Kızmak, öfkelenmek

Umman : Büyük deniz, okyanus

---

TAŞTIN YİNE DELİ GÖNÜL

Taştın yine deli gönül sular gibi çağlar mısın

Aktın yine kanlı yaşım yollarımı bağlar mısın

Nidem elim ermez yare bulunmaz derdime çare

Oldum ilimden avare beni bunda eğler misin

*** ***

Yavı kıldım ben yoldası onulmaz bağrımın başı

Gözlerimin kanlı yaşı ırmak olup çağlar mısın

Ben toprak oldum yoluna sen aşırı gözetirsin

Şu karşıma göğüs geren taş bağırlı dağlar mısın

*** ***

Harami gibi yoluma arkuri inen karlı dağ

Ben yarimden ayrı düştüm sen yolumu bağlar mısın

Karlı dağların başında salkım salkım olan bulut

Saçın çözüp benim için yaşın yaşın ağlar mısın

*** ***

Esridi Yunusun canı yoldayım illerim kanı

Yunus düşte gördü seni sayru mısın sağlar mısın

*** ***

Yavı kılmak : Kaybetmek

Yaşın yaşın : Gözyaşları döke döke

Sayru, sayrı : Hasta

---

ŞÖYLE GARiP BENCiLEYiN

Acep şu yerde varmola şöyle garip bencileyin

Bağrı baslı gözü yaşlı şöyle garip bencileyin

Gezerim rum ile şamı, yukarı illeri kamu

Çok istedim bulamadım, şöyle garip bencileyin

*** ***

Söyler dilim ağlar gözüm, gariplere göynür özüm

Meğerki gökte yıldızım, şöyle garip bencileyin

Nice bu dert ile yanam, ecel ere bir gün ölem

Meğer ki sinim de bulam, şöyle garip bencileyin

*** ***

Bir garip olmuş diyeler, üç günden sonra duyalar

Soğuk su ile yuyalar, şöyle garip bencileyin

Hey Emrem Yunus biçare, bulunmaz derdine çare

Var imdi gez şardan şare, şöyle garip bencileyin

*** ***

Bencileyin : Benim gibi

Bağrı başlı : Gönlü yaralı

Göynümek : İçten yanmak

Sin : Mezar

Şar : Şehir

---

SELAM OLSUN

Azrail alır canımız, kurur damarda kanımız

Yuyıcağız kefenimiz, saranlara selam olsun

Gider olduk dostumuza, eremedik kastımıza

Namaz için üstümüze, duranlara selam olsun

*** ***

Sözdür söylenir araya, kimse değmez bu yaraya

İltup bizi makbereye, koyanlara selam olsun

AŞIK oldur HAKKI seve, HAK derdine kıla deva

Bizim için hayır dua edenlere selam olsun

*** ***

Aşık Yunus söyler sözü, Kan yaş ile doldu gözü

Bilmeyenler bilsin bizi, Bilenlere selam olsun

*** ***

Makbere : Kabir

İltmek : İletmek, götürmek

---

DERViŞLiK YOLU

Bu dervişlik yoluna, aşk ile gelen gelsin

Ya dervişlik neydiğin, bir zerre duyan gelsin

Hele biz iş bu yola, gelmedik riya ile

Bu melametlik donun, bizimle giyen gelsin

*** ***

Gözüyle gördüğünü, örte eteği ile

Bu yol çok ince yoldur, yüreği duyan gelsin

Her kim sever Allahı, rahmet kılar vallahi

Dil sevgisiyle olmaz, Aşk ile yanan gelsin

*** ***

İşbu sözü diyenden, bize nişan gerektir

Sözün kısası budur, canına kıyan gelsin

Yunus söz ile kimse, kabliyete geçmedi

Bud u vücud dermiyan ortaya koyan gelsin

*** ***

Melamet : Kınanma

Kabliyet : Öne geçmek

Bud u vücud dermiyan : Varlığını vücudunu aradan çıkaran

---

ŞOL CENNETİN IRMAKLARI

Şol cennetin ırmakları akar Allah deyu deyu

Çıkmış islam bülbülleri öter Allah deyu deyu

Salınır tuba dalları, Kuran okur hem dilleri

Cennet bağının gülleri, kokar Allah deyu deyu

*** ***

Kimi yiyip kimi içer, hep melekler rahmet saçar

İdris nebi hulle biçer, biçer Allah deyu deyu

Altındandır direkleri, Gümüştendir yaprakları

Uzandıkca dudakları, biter Allah deyu deyu

*** ***

Aydan arıdır yüzleri, misk-i amberdir sözleri

Cennette Huri kızları, gezer Allah deyu deyu

Hakka aşık olan kişi, akar gözlerinin yaşı

Pür nur olur içi dışı, söyler Allah deyu deyu

*** ***

Ne dilersen Haktan dile, Kılavuzla gir bu yola

Bülbül aşık olmuş güle, öter Allah deyu deyu

Açıldı gökler kapısı, rahmetle doldu hepisi

Sekiz cennetin kapısı, açar Allah deyu deyu

*** ***

Rıdvan-durur kapı açan, idris-durur hulle biçen

Kevser şarabını içen, kanar Allah deyu deyu

Miskin Yunus var yarına, koma bugünü yarına

Yarın Hakkın divanına, varam Allah deyu deyu

*** ***

Tuba : Cennet Ağacı

Hulle : Elbise

Nebi : Peygamber

Rıdvan : Cennet, Cennet meleği

---

ELHAMDULİLLAH

Haktan gelen şerbeti içtik elhamdulillah

Şol kudret denizini geçtik elhamdulillah

Şol karşıki dağları, meşeleri bağları

Sağlık safalık ile aştık elhamdulillah

*** ***

Kuru idik yaş olduk, kanatlandık kuş olduk

Birbirmize eş olduk, uçtuk elhamdulillah

Vardığımız illere şol safa gönüllere

Halka tapduk manisin saçtık elhamdulillah

*** ***

Beri gel barışalım, yad isen bilişelim

Atımız eğerlendi estik elhamdulillah

İndik Rum'u kışladık, çok hayır şer işledik

Uş bahar geldi geri göçtük elhamdulillah

*** ***

Dirildik pınar olduk, irkildik ırmak olduk

Artık denize dolduk, taştık elhamdulillah

Taptuğun tapusuna, kul olduk kapusuna

Yunus miskin çiğ idik, piştik elhamdulillah

*** ***

---

HAKKI BULDUM CAN İÇİNDE

Baştan ayağa değin, Haktır ki seni tutmuş

Haktan ayrı ne vardır, Kalma guman içinde

Bir isen birliğe gel, ikiyi bırak elden

Bütün mana bulasın, sıdk u iman içinde

*** ***

Girdim gönül şehrine, daldım onun bahrine

AŞK ile gider iken, iz buldum can içinde

Bu izimi izledim, sağım solum gözledim

Çok acaibler gördüm, yoktur cihan içinde

*** ***

Yunus senin sözlerin, manadır bilenlere

Söylenecek sözlerin devr-i zaman içinde

*** ***

Guman : Şüphe

Bahri : Deniz

---

CAN İÇİNDE CAN OL

Can olgil can içinde, kalma guman içinde

İstediğin bulasın, yakın zaman içinde

Rüku secde de kalma, Ameline dayanma

İlm u amel gark olur, naz u niyaz içinde

*** ***

İkiligi terketgil birlik makamın tutgil

Canlar canın bulasın, işbu dirlik içinde

Şeriat korucudur, hakikat ordusunda

Senin için korunur, hasıl ordu içinde

*** ***

Aynel-yakin görüptür, Yunus mecnun oluptur

Bir ile bir oluptur, Hakkel-yakin içinde

*** ***

Aynel-yakin : Hakka Aşık olanların ulaştığı mertebe

Hakkel-yakin : Aşkın artıp, HAK ile BiR olma, (ayrılığın kalkması)

---

BÜTÜN ALEM BiR İÇİNDE

Onsekizbin alemin cümlesi BiR içinde

Kimse yok BiR den ayruk, söylenir BiR içinde

Cümle BiR onu BiRler, cümle ona giderler

Cümle dil onu söyler, her BiR tebdil içinde

*** ***

Kim gördü onu ayan, ne nakşu ne hod nişan

Söz "len terani" dir, Musa'ya Tur içinde

Yunus sen ne dilersin, dostu görem der isen

Ayandır görenlere, ol gönüller içinde

*** ***

Tebdil : Değişik görünmek, değişik

ayruk : Başka

Len terani : Allahın, Musa Peygambere "Beni göremezsin" hitabı

Ayan : Açık, açıkca ortada

---

OL CALABIMIN AŞKI

Ol calabımın aşkı bağrımı baş eyledi

Aldı benim gönlümü, sırrımı faş eyledi

Hergiz gitmez gönülden hiç eksik olmaz dilden

Calab kendi nurunu gözüme tuş eyledi

*** ***

Can gözü onu gördü, dil ondan haber verdi

Can içinde oturdu, gönlümü arş eyledi

Bir kadeh sundu cana, can içti kana kana

Dolu geldi peymane, canı sarhoş eyledi

*** ***

Esruk oldu canımız, dur döker lisanımız

Ol calabımın aşkı, beni sarhoş eyledi

Yunus imdi avunur, dostu gördü sevinir

Erenler mahfilinde aşka cünbüş eyledi

*** ***

Faş : Gizliyi açıklama

Tuş etmek : Yönelmek, yöneltmek

Peymane : Büyük Kadeh

Mahfil : Meclis, toplantı yeri

---

SUN KADEHİ EY SAKi

Doldur bize sun kadehi, Aşk şarabından ey saki

Ol denizden içir bize, k'andan içer seyh u faki

Kim ki bir dem sohbet ola, mufti müderris mat ola

Bir ilahi devlet ola, ondan içen oldu baki

*** ***

Okudun yedi mushafı, ha taat gösterir safi

Çünki amel eylemedin, gerekse var yüzyıl oku

Bin kez hacca vardın ise, Bin kez gaza kıldın ise

Bir kez gönül kırdı, ise gerekse var yollar doku

*** ***

Gönül mü yeğ, Kabe mi yeğ, eyit bana aklı eren

Gönlü yeğ-durur zira kim gönüldedir dost durağı

Yunus işin budur, hemen tutgil gönüller eteğin

Dilersen baki olasın, gönüller oldu baki

*** ***

K'andan : ki ondan

faki : FIKIH alimi

---

YA MUHAMMED CANIM ARZULAR SENİ

Arayı arayı bulsam izini

İzinin tozuna sürsem yüzümü

Hak nasip eylese görsem yüzünü

Ya Muhammed canım arzular seni

*** ***

Bir mübarek sefer olsa da gitsem

Kabe yollarında kumlara batsam

Hub cemalin bir kez düşte seyretsem

Ya Muhammed canım arzular seni

*** ***

Yunus metheyledi seni dillerde

Sevilirsin bütün bu gönüllerde

Ağlayı ağlayı gürbet ellerde

Ya Muhammed canım arzular seni

*** ***

---

GELDi GEÇTi ÖMRÜM BENİM

Geldi geçti ömrüm benim, şol yel esip geçmiş gibi

Hele bana şöyle geldi, şol göz yumup açmış gibi

İşbu söze hak tanıktır, Bu can gövdeye konuktur

Bir gün ola çıka gide, kafesten kuş uçmuş gibi

*** ***

Bir hastaya vardın ise, bir içim su verdin ise

Yarın anda karşı gele, Hak şarabın içmiş gibi

Bir miskini gördün ise, bir eskice verdin ise,

Yarın anda karşı gele, Hak libasın biçmiş gibi

Yunus Emre bu dünyada iki kişi kalır derler

Meğer HIZIR, İLYAS ola, Ab-ı hayat içmiş gibi

*** ***

---

AŞIK - MAŞUK

Helal kıldı maşuka, Aşık kendi kanını

Maşuk nakşından okur, Aşk eri kuranını

Yardan ayrı olunca, asılıp ölmek yeğdir

Aşık kendi bırakır boynuna urganını

*** ***

Gitmez aşık gözünden, hergiz maşuk hayali

Nitekim ZELHA verir YUSUF un nişanını

Dirlik budur maşuka, Aşık yolunda öle

Sorarlar ise eydem aşıkın burhanını

*** ***

BELKIS ile SÜLEYMAN aşka düştü bir zaman

İsteyip bulmadılar bu derdin dermanını

Gökteki HARUT MARUT, Aşk için indi yere

Zühre yüzün görünce unuttu rahmanını

*** ***

FERHAD bu aşk yolunda başın külünge tuttu

HÜSREV ŞİRİN derdinden dosta verdi canını

LEYLA ile MECNUN işi aceb gelir bu halka

Abdurrezzak terketti aşk için imanını

Zamane vefaları cefa gelir Yunus'a

Bir doğru yar bulunca feda kılar canını

*** ***

Burhan : Delil

Güzaf : Bos laf

Külüng : Kazma

---

SEVEREM BEN SENİ CANDAN İÇERİ

Severem ben seni candan içeri

Yolum vardır bu erkandan içeri

Beni sorma bana benden değilem

Suretim boş yürür dondan içeri

*** ***

Tecelliden nasib erdi kimine

Kiminin maksudu bundan içeri

Senin aşkın beni benden alıptır

Ne Şirin dert bu dermandan içeri

*** ***

Şeriat tarikat yoldur varana

Hakikat Marifet andan içeri

SÜLEYMAN kuş dili bilir dediler

SÜLEYMAN var SÜLEYMAN dan içeri

*** ***

Unuttum din diyanet, kaldı benden

Bu ne mezheptir, dinden içeri

Dinin terk edenin küfürdür işi

Bu ne küfürdür imandan içeri

Geçer iken Yunus şeş oldu dosta

Ki kaldı kapıda andan içeri

*** ***

Suret : Yüz, dış görünüş

Don : Elbise

Tecelli: Görünme, belirme

Gün : Gündüz, güneş

Şeş olmak: Karşılaşma, raslamak

---

BULDUK OL CANI

Aşk ile ister idik yine bulduk ol canı

Gömlek edinmiş giyer suret ile bu teni

Girmiş surette geçer, cümle işleri düzer

Geri kendiye söyler, gevher ile bu kanı

*** ***

Bu dünya bir pazardır, suretler dükkan olmuş

Bu dükkana giriben, oldur satan bu kanı

Bir niceler kayırır, bunca malım kaldı der

Veren oldur alan ol, sormaz nedir ziyanı

Yunus imdi sen senden, ayrı değilsin candan

Sen sende bulmaz isen, nerde bulasın anı

*** ***

Suret : Yaratılmış şeyler

Kan : Maden

---

BİR SAKİDEN İÇTİK ŞARAP

Bir sakiden içtik şarap, Arştan yüce meyhanesi

Ol sakinin mestleriyiz, canlar onun meyhanesi

Bir meclistir meclisimiz, anda ciğer kebap olur

Bir şemdir burda yanan, güneş onun pervanesi

*** ***

Aşk oduna yananların, Kulli vücudu nur olur

Ol od bu oda benzemez, hiç belirmez zebanesi

Ondaki mest olanların, "Enel hak" tır sözleri

Hallac Mansur gibidir en kemine divanesi

*** ***

Ol meclisin bekrileri, şol şah-ı Edhem gibidir

Belh şehrinde yüzbin ola her guşede viranesi

Yunus bu cezbe sözlerin cahillere söylemegil

Bilmezmisin cahillerin nice geçer zamanesi

*** ***

Saki : İçki dağıtan

Mest : Sarhoş

Peymane: Kadeh

Şem : Hepsi

Zebane : Alev

Kemine : En aşağı

Bekri : Sarhoş

Guşe : Köşe

Cezbe : İlahi sarhoşluk hali

---

SÖYLEYEMEM

Ey yarenler eydemezem, canım neye yandığını

Dil ile vasfedemem, gönlümü kim aldığını

Gönlüm dolu sığmaz dile, Aşıktır ol kim hal bile

Aşk niceyi verdi yele, anlayamaz nolduğunu

*** ***

Aşktan haber bilenlerin, Aşk derdiyle dolanların

Küfrü iman olanların, ayıplaman güldüğünü

Ağlamak gülmektir aşıka, dirilmek ölmektir aşığa

Kahr ile lütfü bir bilir, bilmez melul olduğunu

*** ***

Aşık yunus eyledi lal, Yunus kanı aşka helal

Koy verin etsin paymal, görmesin ayrıldığını

*** ***

Eydemezem : Söyleyemem

Vasfetmek : Tasvir etmek

Melul : Üzülen

Kahr : Güçlük, zor

Lütuf : İhsan, iyilik

Paymal : Ayak altında çiğnenmiş

---

EZELDEN VAR İDİ

Ezeliden var idi, canımda bu aşk odu

Eşkere etmez idim, bilirdim ki dost koydu

Ben razıyam bu yolda, günde bin kez yanarsam

Şekerden daha tatlı, şirindir aşkın tadı

*** ***

Aşk anadan doğmadı, kimseye kul olmadı

Hükmüne kıldı esir, cümle bilişi, yadı

Aşka mecnun olanlar, assı ziyandan farig

Korkmaz ıssı soğuktan, pes ne biliser odu

*** ***

Ezeli : Evveli olmayan

Eşkere : Açıklamak

Biliş : Tanıdık

Yad : Yabancı

Assı : Kazanç, kar

Is : Sahip

Farig : Vazgeçmiş

---

SIRRA ERDİM

Ben bunda seyr eder iken, aceb sırra erdim ahi

Bir siz dahi sizde görün, dostu bende gördüm ahi

Bende baktım bende gördüm, benim ile BiR olanı

Suretime can vereni, Kimduğini bildim ahi

*** ***

İsteyuben bulamazam, o ben isem ya ben hani

Seçemedim ondan beni, bir kez o oldum ahi

Maşuk benimledir bile, ayrı değil kıldan kıla

Irak sefer bizden kala, dostu yakın gördüm ahi

*** ***

Munim oldum yoksul iken, benim oldu kevn-i mekan

Yerden göğe magrib meşrik, yere göğe doldum ahi

Nitekim ben beni bildim, bu oldu ki HAKKI buldum

Korkum onu buluncadı, korkudan kurtuldum ahi

Yunus kim öldürür seni, veren alır tatlı canı

Bu canlara hükmedenin, kim olduğun buldum ahi

*** ***

Acep : Garip

Ahi : Kardeş

Kimduğini: Kim olduğunu

Munim : Nimet veren(Hak)

Kevn-i Mekan :Var olan her şey

Magrib, Meşrik : Doğu, Batı

---

AŞK BAHRİSİ

Benem ol aşk bahrisi denizler hayran bana

Derya benim katremdir zerreler umman bana

Kafdağı zerrem değil ay u güneş bana

Haktır aslım şek değil, Murşittir kuran bana

*** ***

Yok iken ol barigah, var idi ol padişah

Ah bu aşk elinden ah, dert oldu derman bana

ADEM yaratılmadan can kalıba girmeden

Şeytan lanet olmadan arş idi seyran bana

*** ***

Yaratıldı MUSTAFA, yüzü gül gönlü safa

Ol kıldı bize vefa, ondandır ihsan bana

Şeriat ehli ırak eremez bu menzile

Ben kuş dilin bilirim, söyler SÜLEYMAN bana

Yunus bu halk içinde eksikliktir HAK bilir

Divane olmuş çağırır, dervişlik buhtan bana

*** ***

Bahri : Bir cins deniz ördeği, deniz

Derya : Deniz

Katre : Damla

Umman : Okyanus

Zerre : En kucuk parca

Murşit : Rehber, Hak aşığı, Şeyh

Arş : Göğün en yüksek katı

Safa : Berraklık

Vefa : Sözde durma,

İhsan : Lütuf, bağış

Şeriat : Kuranın yüzeysel emirleri

Ehil : İş bilen

Menzil : Varılacak hedef

Buhtan : İftira

---

NİTELİĞİM SORAN

Niteliğim soran işit hikayet

Su vu toprak od u yel oldu suret

Dört muhalif nesneden dört duvarın

Sazıkar eyledi verdi keramet

*** ***

Yel ile toprağı kıldı muallak

Su içinde odu tuttu selamet

Rızkı ömrü tamam eyledi henüz

Şeş cihet olmadan tuttugu kisvet

*** ***

Baki tertiplerimi şerh edeyim

İnayet mevcudu sem'u basaret

Aklımın haberi bugünkü değil

Onu er derisen evvelki ayet

Yunus ile bu ne denli nasibim

Gönül dost durağı, dilim şehadet

*** ***

Sazıkar : Uygun

Muallak : Asılı, havada duran

Şerh : Açıklama

İnayet : Yardım

Sem : İşitme

Basaret : Görme

---

AŞK İMAMDIR BİZE

Aşk imamdır bize, gönül cemaat

Kıblemiz dost yüzü daimdir salat

Dost yüzün göricek, şirk yağmalandı

Anıncun kapıda kaldı şeriat

*** ***

Gönül secde kılar, dost mihrabında

Yüzün yere vurup kılar münacat

Münacat gibi vakt olmaz arada

Kim ola dost ile bu demde halvet

*** ***

Şeriat eydur, sakın şartı bırakma

Şart ol kişiye kim ede hiyanet

Erenler nefesi devletli rumuz

Onunla fitneden olduk selamet

"Beli" kavlin dedik evvelki demde

Henuz bir demdir, ol vakt u bu saat

*** ***

Derildi beşimiz, bir vakte geldi

Beşi bir eyleyip, kim kıla taat

Biz kimse dinine hilaf demeziz

Din tamam olucak doğar muhabbet

*** ***

Doğruluk bekleyen dost kapısında

Gümansız ol bulur ilahi devlet

Yunus ol kapıda kemine kuldur

Ezelden ebede dektir bu izzet

*** ***

Şirk : Allaha ortak koşma

Mihrab : Kıbleyi gosteren yer

Münacat : Yalvarma

Halvet : Yalnız kalma

Beli : Yaratılan ruhların Allaha verdikleri söz

(Evet sen rabbimizsin anlamında)

Rumuz : İşaret, söz, simge

Fitne : Hile, ayartma

Kavl : Söz

Derilmek : Düzenlenmek

Hilaf : Karşı, aksi

Güman : Şüphe

Kemine : Aciz, en değersiz

---

AŞIKLARA DİN NE HACET

Din umillet sorar isen, aşıklara din ne hacet

Aşık kişi harab olur, harab bilmez din diyanet

Aşıkların gönlü gözü maşuk diye gitmiş olur

Ayruk surette ne kalır kim kılısar zühd u taat

*** ***

Taat kılan uçmağ için din tutmayan tamu için

Ol ikiden farig olur, neye benzer bu işaret

Her kim dostu sever ise, dosttan yana gitmek gerek

İşi gücü dost olucak, cümle işten olur azat

*** ***

Onun gibi maşukanın haberini kim getirir

CEBRAİL-İ MURSEL sığmaz, böyle olundu işaret

Soru hesap olmayısar, dünya ahret kovana

MUNKER u NEKiR ne sorar terkolucak cümle murad

Havf u reca gelmez onda varlık yokluk bırakana

İlm u amel sığmaz onda ne terazi var ne sırat

*** ***

Ol kıyamet pazarında her bir kula BAŞ kaygısı

Yunus sen aşıklar ile hiç görmeyesin kıyamet

*** ***

Hacet : İhtiyaç

Di�anet : Dini kurallar, yordamlar

Farig : Vazgecmek

Havf u reca : Korku ve ümit

---

CIKTIM ERiK DALINA

Çıktım erik dalına anda yedim üzümü

Boştan ıssı kakıyıp, der ne yersin kozumu

Ağrılık yaptı bana, buhtan eyledim ona

Çerçi de geldi dedi, niye aldın kuzumu

*** ***

Kerpiç koydum kazana, poyraz ile kaynattım

Nedir diye sorana, bandım verdim özünü

İplik verdim çulhaya sarıp yumak etmemiş

Becid becid ısmarlar, gelsin alsın bezini

*** ***

Bir serçenin kanadın, kırk katıra yüklettim

Çift dahi çekemedi, şöyle kaldı kazını

Bir sinek bir kartalı salladı urdu yere

Yalan değil gerçektir ben de gördüm tozunu

*** ***

Bir kut ile güreştim, elsiz ayağım aldı

Güreşip basamadım göyündürdü özümü

Kaf dağından bir taşı şöyle attılar bana

Öylelik yola düştü, bozayazdı yüzümü

*** ***

Balık kavaga çıkmış, zift turşusu yemeğe

Leylek koduk doğurmuş baka şunun sözünü

Gözsüze fısıldadım sağır sözüm işitmiş

Dilsiz çağırıp söyler dilimdeki sözümü

*** ***

Tosbağaya sataştım, gözsüzsepek yoldaşı

Sordum sefer nereye, Kayseri'ye azimli

YUNUS BİR SÖZ SÖYLEDİN,HİÇ BİR SÖZE BENZEMEZ

MUNAFIKLAR YÜZÜNDEN ÖRTTÜN MANA YÜZÜNÜ

*** ***

Issı : Sahibi

Kakımak: Kızmak

Koz : Ceviz

Buhtan : İftira

Çerçi : Seyyar satıcı

Becid : Acele

Küt : Kötürüm

Göyündürmek : Kendi kendine yanmak

Koduk : Sıpa

Gözsüzsepek : Köstebek

Munafık: İçi dışı bir olmayan, sahte müslüman

---

SÖZLERİN ASLI

Ey sözlerin aslın bilen, gel de bu söz kandan gelir

Söz aslını anlamayan, sanır bu söz benden gelir

Söz karadan aktan değil, yazıp okumaktan değil

Bu yürüyen halktan değil, halık avazından gelir

*** ***

Ne elif okudum ne cim varlığındandır kelecim

Bilmeye yüzbin müneccim, taliim ne ıldızdan gelir

Şule bize aydan değil, Aşk eri bu soydan değil

Rızkımız bu evden değil, derya-yı ummandan gelir

*** ***

Biz bir bahane arada, Ayruk de elden ne gele

Hak cun emir eyler, Cana bu keleci andan gelir

Yunus bir dert ile ah et, Kahr evinde neyler rahat

Bu derde derman keffaret, bir ah ile suzdan gelir

*** ***

Kandan : Nereden

Halık : Yaratan, Allah

Elif, cim : Arap alfabesinden harfler

Keleci : Söz

Müneccim : Yıldız falcısı

Ildız : Yıldız

Şule : Işık

Rızk : Nimet

Ayruk : Başka

Kahr : Dert

Derman : İlaç, şifa

Keffaret : Karşılık

Süz : Yanıp tutuşma

---

KOĞIL ÖLÜM ENDİŞESİN

Koğıl ölüm endişesin, Aşıklar ölmez bakidir

Ölüm aşıkın nesidir cun nur-u ilahidir

Ölümden ne korkarsın çünkü hakka yararsın

Bil ki ebedi varsın, Ölmek fasid işidir

*** ***

Kal u bela denmeden, Kadimde bile idik

Biz bir uçar kuş idik , vücut can budağıdır

Yunus beşaret sana, gel derler dosttan yana

Ol kimseye ol ana KULLUN YERCİ aslıdır

*** ***

Koğıl : Bırak

Fasid : Fesatcı, bozguncu

Kal u bela : Yaratanın, Rabliğini ruhlara onaylattığı söz

Kadim : Ezel, öncesi olmayan zaman, Allah

Biliş : Tanışıklık

Beşaret : Müjde

Kullun yerci : Herşey döner (Haktan gelen hakka dönecektir)

---

AŞIKMIDIR

Canını aşk yoluna vermeyen aşık mıdır

Cehdeyleyip ol dosta ermeyen aşık mıdır

Dost sevgisin gönülde, can ile berkitmeyen

Tul-i emel defterin dürmeyen aşık mıdır

*** ***

Nefs arzusundan geçip, aşk kadehinden içip

Dost yoluna er gibi, durmayan aşık mıdır

Dün ü gün ü riyazetde halvetlerde diz çokup

Sohbetlerde baş çatıp, durmayan aşık mıdır

*** ***

Yunus imdi ol dostun, cefasına sabreyle

Yüreğine aşk odun, Urmayan aşık mıdır

*** ***

Cehd : Gayret

Berkitmek : Pekiştirmek

Tül-i emel : Aşırı isteklerden oluşan emeller

Nefs : Öz varlık, can, arzular emeller kaynağı

Riyazet : Nefs terbiyesi

Halvet : Yalnızlık

Cefa : Zorluk, sıkıntı

Od : Ateş

Urmak : Vurmak

---

HAKİKATIN MANASI

Hakikatin manisin şerh ile bilmediler

Erenler bu dirliği, riya dirilmediler

Hakikat bir denizdir, şeriattır gemisi

Çoklar gemiden çıkıp, denize dalmadılar

*** ***

Bunlar gelip kapıya, şeriatta durdular

İçeri giribeni ne vardır bilmediler

Dört kitabı şerh eden, Asidir Hakikatte

Zira tefsir okuyup, Manisin bilmediler

*** ***

Yunus adın sadıktır, bu yola geldin ise

Adın değşirmeyenler, bu yola gelmediler

*** ***

Hakikat : Gerçek, sırların açıldığı makam

Şeriat : Din yolunda dışsal emirleri içeren başlangıç aşaması

Tefsir : Açıklama

---

VÜCUD ŞEHRİ

İşbu vücud şehrine bir dem giresim gelir

İçindeki sultanın yüzün göresim gelir

İşidirim sözünü, göremezem yüzünü

Yüzünü görmekliğe, canım veresim gelir

*** ***

Erenlerin sohbeti, arttırır marifeti

Bi-dertleri sohbetden, her dem süresim gelir

Miskin Yunusun canı, dört tabiat içinde

Aşk ile can sırrına pinhan varasım gelir

*** ***

pinhan : Gizli

---

AŞK ÖDÜ

Aşkın ödü ciğerimi yaka geldi yaka gider

Garip başım bu sevdayı çeke geldi çeke gider

Kar etti firak canıma, Aşık oldum sultanıma

Aşk zincirin dost boynuma, taka geldi taka gider

*** ***

Arada olmasın naşı, onulmaz bağrımın başı

Gözlerimin kanlı yaşı, aka geldi aka gider

Aşık Yunusun sözleri efgan eder bülbülleri

Dost bahçesinde gülleri, koka geldi koka gider

*** ***

Firak : Ayrılık

---

SEMA

Bu sema'a girmeyen sonra peşiman olur

Erişir bizim ile ser-be-ser düşman olur

Dosttur bizi okuyan, üstümüzde şakıyan

Şimd'üçbuçuk okuyan derin Danışman olur

*** ***

Hey biçare Danışman, Et dervişi dervişhan

Dervişlere erişen, işine pişman olur

YUNUS eydur MEVLANA, epsem otur yerinde

Bu sohbete doymayan sonra sevişken olur

*** ***

Epsem : Dilsiz

---

ARİFLER ORTASINDA

Arifler ortasında Sufilik satmayalar

Cun Sufiye ihlas oldu, Aşka riya katmayalar

Ya gel bildiğinden eyit, yahut bilenlerden işit

Teslimin ucun tutup, hiç sözü uzatmayalar

*** ***

Kuran'ı virip idi, gönüle evim dedi

Gönül ev ıssın bilmez ademden tutmayalar

Mumsuz baldır şeriat, tortusuz yağdır tarikat

Dost için balı yağa ne için katmayalar

*** ***

Evvel ADEM yanıldı, uçmakta buğday yedi

İşi HAKtan bilenler şeytandan tutmayalar

Şirin huylar eyleğil, tatlI sözler söyleğil

Sohbetlerde YUNUSu hergiz unutmayalar

*** ***

Arif : �lim irfan sahibi

Sufi : Derviş, mutasavvıf

Uçmak : Cennet

Hergiz : Asla

---

HAK İSTEYEN

Ey dünü gün HAK isteyen, bilmezmisin HAK kandadır

Her kandasam anda hazır, kanda bakarsam andadır

İstemegil HAKKI ırak, Gönüldedir HAKKA durak

Sen senliğin elden bırak, tenden içeri candadır

*** ***

Gir gönüle bul andadır, benliğinin defterin dur

Ol has gevher bil andadır sanam kim ol ummandadır

Ol ummanda yüzbin gevher bir zerreden oldu kemter

Ol cana zeval mi erer, canı ab-ı hayvandadır

*** ***

Eyleğil suretin viran, can sırrıdır ona eren

Batın gözüdür dost gören zahir gözü yabandadır

Kim ki gaflet icre geçer, canı zeval suyun içer

Derviş gönlü arşta uçar, çünki mekanı ondadır

*** ***

Ab-ı hayvan : Ebedilik veren su

Batın : İç, gizli

Zahir : Dış, görünen

---

YAR YÜREĞİM YAR

Yar yüreğim yar, gör ki neler var

Bu halk içinde bize güler var

Ko gülen gülsün, HAK bizim olsun

Gafil ne bilir, HAKKI seven var

*** ***

Bu yol uzaktır menzili çoktur

Geçidi yoktur, derin sular var

Girdik bu yola Aşk ile bile

Gurbetlik ile bizi salar var

*** ***

Her kim merdane, gelsin meydane

Kalmasın cana kimde hüner var

Yunus sen bunda meydan isteme

Meydan içinde merdaneler var

*** ***

---

AŞKIN OKU

Dost senin aşkın oku key katı taştan geçer

Aşkına düşen kişi can ile baştan geçer

Dün ü günü zar olur aşkın ile yar olur

Endişesi sen olan, cümle tesvişten geçer

*** ***

Aşkına düşenlerin, yüreği yanar olur

Kendini sana veren, düğeli işten geçer

Dünyanın muhabbeti agülü aşa benzer

Ahırın sanan kişi, agülü aştan gecer

*** ***

Başında aklı olan, ücrete amel etmez

Hurilere aldanmaz, göz ile kaştan geçer

Yunusun gönlü gözü, doludur HAK sevgisi

Sohbet ihtiyar eden, yad u bilişten geçer

*** ***

Key : Pek çok

Tesviş : Kargaşa

Düğeli : Bütün, hepsi

İhtiyar : Seçmek, Seçkin

---

ERENLER NEREDEDİR

Bilirmisiniz ey yarenler, gerçek erenler kandadır

Kanda baksam anda hazır, Kanda isterem andadır

Aşksızlara benim sözüm, benzer kaya yankısına

Bir zerre aşkı olmayan, belli bilin yabandadır

*** ***

Yalancılık eylemeğil aşka yalan söylemeğil

Bunda yalan söyleyenin, anda yeri zindandadır

Ey kend'özün bilmeyen söz manisin bulmayan

Hak varlığın istersen, Us ilm ile Kurandadır

*** ***

Allah benim dediğine, vermiş verir aşk varlığın

Kimdeki var bir zerre aşk Calap varlığı ondadır

Niceler eydur Yunusa Kocaldın sen aşkı koğıl

Bu aşk bize yeni geldi, henuz dahi turfandadır

*** ***

---

AŞKLA GELEN ERENLER

Aşkla gelen erenler içer aguyu nuş eder

Topuğa çıkmayan sular, deniz ile savaş eder

Bu sohbete gelmeyenler, HAK nefesi almayanlar

Sürün onu burdan gitsin, Durur ise çok iş eder

*** ***

Cahildir mani'den almaz oturur kararı gelmez

Öleceğini hiç sanmaz, yüzbin yıllık teşviş eder

Dağ ne kadar yüksek ise yol onun üstünden aşar

Yunus Emrem yolsuzlara yol gösterdi vu hoş eder

*** ***

Nuş etmek : İçmek

Man'i : Anlam

Tesviş : İşkillenme

---

CEFANIN ADI AŞK

Türlü türlü cefanın, adını aşk vermişler

Bu cefaya katlanan, dosta halvet vermişler

Kime ki aşk ulaşa, her dem kaynaya taşa

İyi dirlik hem yavuz, dört yanında durmuşlar

*** ***

Her kim aşk eri ise, aşka müşteri ise

Aşk onun yarı ise, canına öd urmuşlar

Miskin Yunusun canı başında serencamı

Aşka munkir ademi bu meydandan sürmüşler

*** ***

Halvet : Yalnızlık

Serencam : Başa gelen

Munkir : İnkar eden

---

SÖZ OLA KESE SAVAŞI

Sözü bilen kişinin, yüzünü ak ede bir söz

Sözü pişirip diyenin işini sağ ede bir söz

Söz ola kese savaşı, söz ola bitire başı

Söz ola agülü aşı, yağ ile bal ede bir söz

*** ***

Kişi bile söz demini, Demeye sözün kemini

Bu cihan cehennemini, Sekiz cennet ede bir söz

Yunus şimdi söz yatından, söyle sözü gayetinden

Pek sakın o sah katından, Seni ırak ede bir söz

*** ***

Dem : Etki

Kem : Fena, değersiz

Yat : Usul, yol yordam

---

VÜCUDDA BULDUK

Mani evine daldık, vücuda seyran kıldık

İki cihan seyrini, cümle vücudda bulduk

Yedi gök yedi yeri, dağları denizleri

Cenneti cehennemi, cümle vücudda bulduk

*** ***

Tevrat ile incili, Furkan ile Zeburu

Bunlardan beyanı cümle vücudda bulduk

Yunusun sözleri hak, cümlemiz dedik saddak

Kanda istersen anda HAK, cümle vücudda bulduk

*** ***

Furkan : KURAN

Saddak : Doğru

---

BİR NAZARDA KALMAYALIM

Bir nazarda kalmayalım gel dosta gidelim gönül

Hasret ile ölmeyelim gel dosta gidelim gönül

Gel gidelim can durmadan suret terkini urmadan

Araya düşman girmeden gel dosta gidelim gönül

*** ***

Gel gidelim kalma ırak dost için kılalım yarağ

Şeyhin katındadır durak gel dosta gidelim gönül

Terk edelim il u şarı dost için kılalım zarı

Ele getirelim yarı gel dosta gidelim gönül

*** ***

Bu dünyaya kanmayalım fanidir aldanmayalım

Bir iken ayrılmayalım gel dosta gidelim gönül

Biz bu cihandan göçelim ol dost iline uçalım

Arzu hevadan geçelim gel dosta gidelim gönül

*** ***

Kılavuz ol sen bana günilelim dosttan yanate

Bakmayalım önden sona gel dosta gidelim gönül

Bu dünya olmaz payidar aç gözünü canın uyar

Olgıl bana yoldaş u yar gel dosta gidelim gönül

*** ***

Ölüm haberi gelmeden ecel yakamız almadan

Azrail hamle kılmadan gel dosta gidelim gönül

Gerçek erene varalım Hakk'ın haberin soralım

Yunus Emre'yi bulalım gel dosta gidelim gönül

*** ***

Heva : Heves, nefse düşkünlük

Günilmek : Yönelmek, kıskanmak

Payidar, paydar : Devamlı, sürekli

Yarağ kılmak : Hazırlanmak, hazırlık yapmak

Terkin urmak : Terketmek, bırakmak

---

TEHİ GÖRME KİMSEYİ

Tehi görme kimseyi hiç kimsene boş değil

Eksiklik ile nazar erenlere hoş değil

Gönlünü derviş eyle dost ile biliş eyle

Aşk eri şol ma'nide derviş içi boş değil

*** ***

Derviş bilir dervişi Hak yoluna durmuşu

Dervişler Huma kuşu çaylak u baykuş değil

Dervişlik aslı candan geçti iki cihandan

Haber verir sultandan bellidir yad kuş değil

*** ***

Ey Yunus Hakk'ı bilen söylemez hergiz yalan

İkilik ile gelen doğru yol bulmuş değil

*** ***

Tehi : Bos, kimsesiz

Yad : Yabancı, el kişi

Hergiz : Asla

---

HAK CALABIM HAK CALABIM

Hak Calabım Hak Calabım sencileyin yok Calabım

Günahlarımız yarlığa ey rahmeti çok Calabım

Ben eydürem kim ey gani nedir bu derdin dermanı

Zinhar esirgeme beni aşk oduna yak Calabım

*** ***

Kullar senin sen kulların günahları çok bunların

Uçmağına koy bunları binsinler Burak Calabım

Ne sultan ne baylardasın ne köşk ü saraylardasın

Girdin miskinler gönlüne edindin durak Calabım

*** ***

Ne ilmim var ne taatım ne gücüm var ne takatım

Meğer senin inayetin kıla yüzüm ak Calabım

Yarlığağıl sen Yunusu günahlı kulların ile

Eğer yarlıgamaz isen key katı firak Calabım

*** ***

Calab : Allah

Yarlıgamak : Bağışlamak

İnayet : Yardım

Firak : Ayrılık

---

BENİM CANIM UYANIKTIR

Benim canım uyanıktır dost yüzüne bakan benem

Hem denize karışmağa ırmak olup akan benem

Irmak gibi ben çağlaram geh gülerem geh ağlaram

Nefsin ciğerin doğraram kibr u kini yıkan benem

*** ***

Kırdım bu nefsin çerisin bir itdim burc u barusun

Pak eyledim içerisin milketini yuyan benem

Ben hazrete tutum yüzüm ol aşk eri açtı gözüm

Gösterdi bana kendozum ayet-i kul denen benem

*** ***

Şah didarın gördüm ayan hiç gumansuz belli beyan

Kafir ola inanmayan ol didara bakan benem

Benim durur bu cümle iş hikmetimle yaz u kış

Ben bilirim yad u biliş ırılmadan duran benem

*** ***

Bu cümle canda oynayan damarlarımda kaynayan

Kulli dillerde söyleyen kulli dili diyen benem

Nemrud odun �brahim'e ben bag u bostan eyledim

Küfür yüzünden doğuban gene ödü yakan benem

*** ***

Ol Hallac-ı Mansur ile söyler idim enel Hakk'ı

Benem gi'nönün boynuna dar urganın takan benem

Ol Hak habibi Mustafa mi'raca edicek sefer

Ol dem canım hak eyledim ol sırrı duyan benem

*** ***

Şimdi adım Yunus durur ol demde İsmail idi

Ol dost için Arafat'a kurban olup çıkan benem

Cerh benim hükmümdedir her kanda ben oturmusam

Mülk benim elimdedir yıkan benem yapan benem

*** ***

Sa'd benem said benem Yunus dahi benimledir

İlm-i ledundur ustadım ol esrarı duyan benem

*** ***

Burcu u baru : Kule ve hisar

Milket : Memleket

Didar : Yüz, Allah'ın cemali

Kulli : Hepsi, tümü

Hak : Toprak

Yüz tutmak : Yönelmek

Yad u biliş : Tanıdık tanış

Cerh : Gök, felek

Said : Kutlu, Allah'ın beğendiği

Sa'd : Uğurlu, mübarek

---

HER KAÇAN ANARSAM SENİ

Her kacan anarsam seni kararım kalmaz Allahım

Senden ayrı gözüm yaşın kimseler silmez Allahım

Sensin ismi baki olan sensin dillerde okunan

Sensin aşkına dokunan kendini bilmez Allahım

*** ***

Sen yarattın cism u cani sen yarattın bu cihanı

Mü�lk senindir kerem kkaıl kimsenin olmaz Allahım

Okunur dilde destanın açılır bag u bostanın

Sen baktığın gülistansın gülleri solmaz Allahım

*** ***

Aşk bahrna dalmayan canını feda kılmayan

Senin cemalin görmeyen meydana gelmez Allahım

Zor olur aşıkın işi durmaz akar gözün yaş

Senden ayrı düşen kişi didarın gö�rmez Alahım

*** ***

Aşık Yunus seni ister lütf eyle cemalin göster

Cemalin gören aşıklar ebedi ölmez Allahım

Kacan : Ne vakit ki

Kerem : Cömertlik

Cism u can: Beden ve Ruh

Kan : Maden Ocağı

Didar : Allahın cemali,yüz

---

TEHİ GÖRMEN SİZ BENİ

Tehi görmen siz beni dost yüzün görüp geldim

Baki devr-i rüzgigar dost ile sürüp geldim

Oldur söyleyen dilde varlık dostundur kulda

Varlığım hep ol ilde ben bunda garip geldim

*** ***

Bezirganam mataım çok dest-girim ustadım Hak

Ziyanım assıya cümle anda değişip geldim

Yer u gök yaratıldı aşk ile bünyad oldu

Toprağa nazar kıldı aksırdı durup geldim

*** ***

Gördüm yedi tamusun anda sekiz uçmağın

Korkudan günahımı anda sızdırıp geldim

İşi oldum kudretten bahanem bir avretten

İnayet oldu Hak'tan ölü dirgörüp geldim

*** ***

Adem olup durmadan nefsin boynun burmadan

Yanıldım buğday yedim uçmaktan sürülüp geldim

Musayla Tur'a çıktım binbir kelime dedim

Bu Hak bizi ne bilsin anda bilinip geldim

*** ***

Nuh oldum tufan için çok duruştum din için

Duymayanın tagadan suya boğdurup geldim

Yalan değildir sözüm bak yüzüme aç gözün

Dah'örtülmedi izim uş yoldan erip geldim

*** ***

Çerçiş oldum basıldım Mansur oldum asıldım

Hallac pamuğu gibi bunda atılıp geldim

Eyyüb oldum tenime cefa kıldım canıma

Çağırdım Sübhanıma kurtlar duruyup geldim

*** ***

Zekerya oldum kaçtım erdim ağaça geçtim

Kanım dört yana saçıp tepem deldirip geldim

Yalınız Sübhan idi peygamberler can idi

Yunus hod pinhan idi suret değişip geldim

Dirgörmek : Diriltmek

Taga : Taka, büyük kayık

Pinhan : Gizli

Dürümek : Bir araya getirmek

---

BEN BİR ACEB İLE GELDİM

Ben bir aceb ile geldim kimse halim bilmez benim

Ben söylerem ben dinlerem kimse dilim bilmez benim

Benim dilim kuş dilidir benim ilim dost ilidir

Ben bülbülem dost gülümdür bilin gülüm solmaz benim

*** ***

Ol dost bana gelsin demiş sundum kadeh alsın demiş

Aldım kadeh içtim şarab ayruk gönlüm ölmez benim

Ne Tür'üm var ne durağım hiç yerde yoktur kararım

Hakk'a münacaat etmeye belli yerim olmaz benim

*** ***

Sor durduğum yeri bana gelirsen gösteren sana

Bir zerrece Hak'tan ayrı gözüm nesne görmez benim

Tur dağında bir tecelli gör Musi'ye neler kıldı

Yunus eydur Hak katında sözüm geri kalmaz benim

*** ***

Tecelli : Görünmek

Ayruk : Ayrı, başka

Göğnü : Yanmak, yanık

Tap : Yeter, kafi

Zari kılmak : Ağlamak, inlemek

Dar : Ev, yurt, darağacı

Munkir : İnkar eden

---

HER KANCARU DÖNER İSEM

Her kancaru döner isem aşk iledir işim benim

Öldür gönlümde teşvişim hem aşktır yoldaşım benim

Aşıklara göynür özüm onuncun faşolur razım

Göriceğiz aşıkları kaynar içim dışım benim

*** ***

Bu aşk bize rahmanidir hem canımızın canıdır

Onun icin şeytan ile her dem bu savaşım benim

Benim canım bir kuştur kim gövdem onun kafesidir

Dosttan haber geliceğiz birgün uçar kuşum benim

*** ***

Geldim dünyayı seyrettim ya bugün ya yarın gittim

Ben bunda eğlenemezem bunda bitmez işim benim

Yunus eydur ben aşıkam hem aşıkam hem sadıkam

Bu ayruk aşıklar gibi yoktur arayışım benim

*** ***

Kancaru : Nereye

Teşviş : Kargaşalık

Göynümek : Kendi kendine yanmak

Faşolmak : Açığa çıkmak, belli olmak,

Raz : Sır, gizli şey

Rahmanı : İlahi

Arayış : Sus, bezek